cruaigh
Irish
Alternative forms
- cruadhuigh (obsolete)
Etymology
From Old Irish crúadaigid. By surface analysis, crua + -igh.
Verb
cruaigh (present analytic cruann, future analytic cruafaidh, verbal noun cruachan, past participle cruaite)
- (ambitransitive) to harden, stiffen, toughen, toughen up
- (intransitive) to set (solidify), firm up (become firmer in consistency), congeal
- (intransitive) to harden (become less sensitive), grow callous
- Chruaigh a chroí.
- His heart hardened, he grew hard-hearted
- (intransitive) to become hard, difficult
- Chruaigh an saol le linn an chogaidh.
- Life became hard during the war.
Conjugation
conjugation of cruaigh (first conjugation – C)
| verbal noun | cruachan | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| past participle | cruaite | |||||||
| tense | singular | plural | relative | autonomous | ||||
| first | second | third | first | second | third | |||
| indicative | ||||||||
| present | cruaim | cruann tú; cruair† |
cruann sé, sí | cruaimid | cruann sibh | cruann siad; cruaid† |
a chruann; a chruas / a gcruann* |
cruaitear |
| past | chruaigh mé; chruas | chruaigh tú; chruais |
chruaigh sé, sí | chruamar; chruaigh muid | chruaigh sibh; chruabhair | chruaigh siad; chruadar | a chruaigh / ar chruaigh* |
cruadh |
| past habitual | chruainn / gcruainn‡‡ | chruaiteá / gcruaiteᇇ | chruadh sé, sí / gcruadh sé, s퇇 | chruaimis; chruadh muid / gcruaimis‡‡; gcruadh muid‡‡ | chruadh sibh / gcruadh sibh‡‡ | chruaidís; chruadh siad / gcruaidís‡‡; gcruadh siad‡‡ | a chruadh / a gcruadh* |
chruaití / gcruait퇇 |
| future | cruafaidh mé; cruafad |
cruafaidh tú; cruafair† |
cruafaidh sé, sí | cruafaimid; cruafaidh muid |
cruafaidh sibh | cruafaidh siad; cruafaid† |
a chruafaidh; a chruafas / a gcruafaidh* |
cruafar |
| conditional | chruafainn / gcruafainn‡‡ | chruafá / gcruafᇇ | chruafadh sé, sí / gcruafadh sé, s퇇 | chruafaimis; chruafadh muid / gcruafaimis‡‡; gcruafadh muid‡‡ | chruafadh sibh / gcruafadh sibh‡‡ | chruafaidís; chruafadh siad / gcruafaidís‡‡; gcruafadh siad‡‡ | a chruafadh / a gcruafadh* |
chruafaí / gcruafa퇇 |
| subjunctive | ||||||||
| present | go gcrua mé; go gcruad† |
go gcrua tú; go gcruair† |
go gcrua sé, sí | go gcruaimid; go gcrua muid |
go gcrua sibh | go gcrua siad; go gcruaid† |
— | go gcruaitear |
| past | dá gcruainn | dá gcruaiteá | dá gcruadh sé, sí | dá gcruaimis; dá gcruadh muid |
dá gcruadh sibh | dá gcruaidís; dá gcruadh siad |
— | dá gcruaití |
| imperative | ||||||||
| – | cruaim | cruaigh | cruadh sé, sí | cruaimis | cruaigí; cruaidh† |
cruaidís | — | cruaitear |
* indirect relative
† archaic or dialect form
‡‡ dependent form used with particles that trigger eclipsis
Mutation
| radical | lenition | eclipsis |
|---|---|---|
| cruaigh | chruaigh | gcruaigh |
Note: Certain mutated forms of some words can never occur in standard Modern Irish.
All possible mutated forms are displayed for convenience.
Further reading
- “cruaigh”, in Historical Irish Corpus, 1600–1926, Royal Irish Academy
- Gregory Toner, Sharon Arbuthnot, Máire Ní Mhaonaigh, Marie-Luise Theuerkauf, Dagmar Wodtko, editors (2019), “crúadaigid”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language
- Dinneen, Patrick S. (1904) “cruaḋaim”, in Foclóir Gaeḋilge agus Béarla, 1st edition, Dublin: Irish Texts Society, page 201
- Dinneen, Patrick S. (1904) “cruaḋuiġim”, in Foclóir Gaeḋilge agus Béarla, 1st edition, Dublin: Irish Texts Society, page 202
- Ó Dónaill, Niall (1977) “cruaigh”, in Foclóir Gaeilge–Béarla, Dublin: An Gúm, →ISBN