آری

See also: اري, أري, and أرى

Ottoman Turkish

Etymology 1

Inherited from Proto-Turkic *ārï (wasp, bee); cognate with Azerbaijani arı, Chuvash тӗкӗлтура (tĕk̬ĕlt̬ura), Kazakh ара (ara), Kyrgyz аары (aarı), Turkmen ary, Tuvan ары (arı), Uyghur ھەرە (here), Uzbek ari and Yakut ыҥырыа (ıñırıa).

Noun

آری • (arı) (definite accusative آریی (arıyı), plural آریلر (arılar))

  1. bee, any flying insect of the family Apidae known for collecting pollen and producing wax and honey
    Near-synonym: زنبور (zenbur)
Derived terms
  • آری بكی (arı beği, queen bee)
  • آری دیكنی (arı dikeni, stinger)
  • آری سوریسی (arı sürüsü, swarm of bees)
  • آری قوشی (arı kuşu, bee-eater)
  • آری قوغانی (arı koğanı, beehive)
  • آریلق (arılık, beehive)
  • اشك آریسی (eşek arısı, hornet)
  • اوغل آریسی (oğul arısı, white honey)
  • بر آوج آری كبی اولمق (bir avuc arı gibi olmak, to become furious, literally to become like a handful of bees)
  • یابان آریسی (yaban arısı, wasp)
Descendants
  • Turkish: arı
  • Armenian: առը (aṙə)

Further reading

Etymology 2

Inherited from Proto-Turkic *arïɣ (clean, pure), from *arï- (clean, pure, to be clean; to clean, purify) + *-ïg. Cognate with Azerbaijani arı, Kazakh ару (aru), Kyrgyz аруу (aruu), Southern Altai ару (aru), Tuvan арыг (arıg), Uzbek ori' and Yakut ыраас (ıraas).

Adjective

آری • (arı)

  1. clean, pure, pristine, immaculate, spotless, unsullied, free of flaws, blemishes, or imperfections
    Synonyms: پاك (pak), تمیز (temiz), خالص (halis), صفی (safi)
  • آریمق (arımak, to become clean or pure)
Descendants

Further reading

Persian

Regional forms of آری
Dari آری
Iranian Persian آره
Tajik оре

Etymology

Possibly inherited from Middle Persian [script needed] (ʾywl /⁠ēwar⁠/, certainly, assuredly), from Old Persian [script needed] (adi-var, in truth, indeed).[1]

Pronunciation

 

Readings
Classical reading? ārē
Dari reading? ārē
Iranian reading? âri
Tajik reading? ore
  • Audio (Iran):(file)

Adverb

آری • (ārē / âri) (Tajik spelling оре)

  1. (literary or dated in Iran, normal in Dari, Tajik) yes
    Synonyms: بلی (balē / bali), (Iran) بله (bale), (colloquial Dari) آه (āh)

Descendants

References

  1. ^ Nourai, Ali (2011) An Etymological Dictionary of Persian, English and other Indo-European Languages, page 124