जूर्ण
Sanskrit
Alternative forms
- जीर्ण (jīrṇa)
Alternative scripts
Alternative scripts
- জূৰ্ণ (Assamese script)
- ᬚᬹᬃᬡ (Balinese script)
- জূর্ণ (Bengali script)
- 𑰕𑰳𑰨𑰿𑰜 (Bhaiksuki script)
- 𑀚𑀽𑀭𑁆𑀡 (Brahmi script)
- ဇူရ်္ဏ (Burmese script)
- જૂર્ણ (Gujarati script)
- ਜੂਰ੍ਣ (Gurmukhi script)
- 𑌜𑍂𑌰𑍍𑌣 (Grantha script)
- ꦗꦹꦂꦟ (Javanese script)
- 𑂔𑂴𑂩𑂹𑂝 (Kaithi script)
- ಜೂರ್ಣ (Kannada script)
- ជូណ៌ (Khmer script)
- ຊູຣ຺ຓ (Lao script)
- ജൂര്ണ (Malayalam script)
- ᡯᡠᡠᡵᢏᠠ (Manchu script)
- 𑘕𑘴𑘨𑘿𑘜 (Modi script)
- ᠽᠤᠤᠷᢏᠠ᠋ (Mongolian script)
- 𑦵𑧕𑧈𑧠𑦼 (Nandinagari script)
- 𑐖𑐹𑐬𑑂𑐞 (Newa script)
- ଜୂର୍ଣ (Odia script)
- ꢙꢹꢬ꣄ꢠ (Saurashtra script)
- 𑆘𑆷𑆫𑇀𑆟 (Sharada script)
- 𑖕𑖳𑖨𑖿𑖜 (Siddham script)
- ජූර්ණ (Sinhalese script)
- 𑩣𑩒𑩛𑩼 𑪙𑩪 (Soyombo script)
- 𑚑𑚱𑚤𑚶𑚘 (Takri script)
- ஜூர்ண (Tamil script)
- జూర్ణ (Telugu script)
- ชูรฺณ (Thai script)
- ཛཱུ་རྞ (Tibetan script)
- 𑒖𑒴𑒩𑓂𑒝 (Tirhuta script)
- 𑨥𑨃𑨊𑨫𑩇𑨘 (Zanabazar Square script)
Etymology
Etymology tree
Sanskrit जूर्ण (jūrṇa)
From Proto-Indo-European *ǵr̥h₂-nó-s, from *ǵerh₂- (“to grow old, mature”). Doublet of जीर्ण (jīrṇa).
Pronunciation
- (Vedic) IPA(key): /d͡ʑuːɾ.ɳɐ́/
- (Classical Sanskrit) IPA(key): /d͡ʑuːɾ.ɳɐ/
Adjective
जूर्ण • (jūrṇá) stem
- old, decayed, worn out
- c. 1500 BCE – 1000 BCE, Ṛgveda 1.180.5:
- आ वां॑ दा॒नाय॑ ववृतीय दस्रा॒ गोरोहे॑ण तौ॒ग्र्यो न जिव्रिः॑ ।
अ॒पः क्षो॒णी स॑चते॒ माहि॑ना वां जू॒र्णो वा॒मक्षु॒रंह॑सो यजत्रा ॥- ā́ vāṃ dānā́ya vavṛtīya dasrā góróheṇa taugryó ná jívriḥ.
apáḥ kṣoṇī́ sacate mā́hinā vāṃ jūrṇó vāmákṣuráṃhaso yajatrā. - Like Tugra's aged son may I, O Mighty Ones, bring you to give your gifts with milk-oblations.
Your greatness compasses Earth, Heaven, and Waters: worn out for you is the net of sorrow, O Holy Ones.
- ā́ vāṃ dānā́ya vavṛtīya dasrā góróheṇa taugryó ná jívriḥ.
- आ वां॑ दा॒नाय॑ ववृतीय दस्रा॒ गोरोहे॑ण तौ॒ग्र्यो न जिव्रिः॑ ।
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | जूर्णः (jūrṇáḥ) | जूर्णौ (jūrṇaú) जूर्णा¹ (jūrṇā́¹) |
जूर्णाः (jūrṇā́ḥ) जूर्णासः¹ (jūrṇā́saḥ¹) |
| accusative | जूर्णम् (jūrṇám) | जूर्णौ (jūrṇaú) जूर्णा¹ (jūrṇā́¹) |
जूर्णान् (jūrṇā́n) |
| instrumental | जूर्णेन (jūrṇéna) | जूर्णाभ्याम् (jūrṇā́bhyām) | जूर्णैः (jūrṇaíḥ) जूर्णेभिः¹ (jūrṇébhiḥ¹) |
| dative | जूर्णाय (jūrṇā́ya) | जूर्णाभ्याम् (jūrṇā́bhyām) | जूर्णेभ्यः (jūrṇébhyaḥ) |
| ablative | जूर्णात् (jūrṇā́t) | जूर्णाभ्याम् (jūrṇā́bhyām) | जूर्णेभ्यः (jūrṇébhyaḥ) |
| genitive | जूर्णस्य (jūrṇásya) | जूर्णयोः (jūrṇáyoḥ) | जूर्णानाम् (jūrṇā́nām) |
| locative | जूर्णे (jūrṇé) | जूर्णयोः (jūrṇáyoḥ) | जूर्णेषु (jūrṇéṣu) |
| vocative | जूर्ण (jū́rṇa) | जूर्णौ (jū́rṇau) जूर्णा¹ (jū́rṇā¹) |
जूर्णाः (jū́rṇāḥ) जूर्णासः¹ (jū́rṇāsaḥ¹) |
- ¹Vedic
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | जूर्णा (jūrṇā́) | जूर्णे (jūrṇé) | जूर्णाः (jūrṇā́ḥ) |
| accusative | जूर्णाम् (jūrṇā́m) | जूर्णे (jūrṇé) | जूर्णाः (jūrṇā́ḥ) |
| instrumental | जूर्णया (jūrṇáyā) जूर्णा¹ (jūrṇā́¹) |
जूर्णाभ्याम् (jūrṇā́bhyām) | जूर्णाभिः (jūrṇā́bhiḥ) |
| dative | जूर्णायै (jūrṇā́yai) | जूर्णाभ्याम् (jūrṇā́bhyām) | जूर्णाभ्यः (jūrṇā́bhyaḥ) |
| ablative | जूर्णायाः (jūrṇā́yāḥ) जूर्णायै² (jūrṇā́yai²) |
जूर्णाभ्याम् (jūrṇā́bhyām) | जूर्णाभ्यः (jūrṇā́bhyaḥ) |
| genitive | जूर्णायाः (jūrṇā́yāḥ) जूर्णायै² (jūrṇā́yai²) |
जूर्णयोः (jūrṇáyoḥ) | जूर्णानाम् (jūrṇā́nām) |
| locative | जूर्णायाम् (jūrṇā́yām) | जूर्णयोः (jūrṇáyoḥ) | जूर्णासु (jūrṇā́su) |
| vocative | जूर्णे (jū́rṇe) | जूर्णे (jū́rṇe) | जूर्णाः (jū́rṇāḥ) |
- ¹Vedic
- ²Brāhmaṇas
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | जूर्णम् (jūrṇám) | जूर्णे (jūrṇé) | जूर्णानि (jūrṇā́ni) जूर्णा¹ (jūrṇā́¹) |
| accusative | जूर्णम् (jūrṇám) | जूर्णे (jūrṇé) | जूर्णानि (jūrṇā́ni) जूर्णा¹ (jūrṇā́¹) |
| instrumental | जूर्णेन (jūrṇéna) | जूर्णाभ्याम् (jūrṇā́bhyām) | जूर्णैः (jūrṇaíḥ) जूर्णेभिः¹ (jūrṇébhiḥ¹) |
| dative | जूर्णाय (jūrṇā́ya) | जूर्णाभ्याम् (jūrṇā́bhyām) | जूर्णेभ्यः (jūrṇébhyaḥ) |
| ablative | जूर्णात् (jūrṇā́t) | जूर्णाभ्याम् (jūrṇā́bhyām) | जूर्णेभ्यः (jūrṇébhyaḥ) |
| genitive | जूर्णस्य (jūrṇásya) | जूर्णयोः (jūrṇáyoḥ) | जूर्णानाम् (jūrṇā́nām) |
| locative | जूर्णे (jūrṇé) | जूर्णयोः (jūrṇáyoḥ) | जूर्णेषु (jūrṇéṣu) |
| vocative | जूर्ण (jū́rṇa) | जूर्णे (jū́rṇe) | जूर्णानि (jū́rṇāni) जूर्णा¹ (jū́rṇā¹) |
- ¹Vedic
Descendants
- Prakrit: 𑀚𑀼𑀡𑁆𑀡 (juṇṇa)
References
- Monier Williams (1899) “जूर्ण”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 423.
- Apte, Vaman Shivram (1890) “जूर्ण”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan, page 741
- Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “jūrṇá”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press, page 290