पक्षिन्
Sanskrit
Alternative scripts
Alternative scripts
- পক্ষিন্ (Assamese script)
- ᬧᬓ᭄ᬱᬶᬦ᭄ (Balinese script)
- পক্ষিন্ (Bengali script)
- 𑰢𑰎𑰿𑰬𑰰𑰡𑰿 (Bhaiksuki script)
- 𑀧𑀓𑁆𑀱𑀺𑀦𑁆 (Brahmi script)
- ပက္ၑိန် (Burmese script)
- પક્ષિન્ (Gujarati script)
- ਪਕ੍ਸ਼ਿਨ੍ (Gurmukhi script)
- 𑌪𑌕𑍍𑌷𑌿𑌨𑍍 (Grantha script)
- ꦥꦏ꧀ꦰꦶꦤ꧀ (Javanese script)
- 𑂣𑂍𑂹𑂭𑂱𑂢𑂹 (Kaithi script)
- ಪಕ್ಷಿೝ (Kannada script)
- បក្ឞិន៑ (Khmer script)
- ປກ຺ຩິນ຺ (Lao script)
- പക്ഷിന് (Malayalam script)
- ᢒᠠᡬᢢᡳᠨ (Manchu script)
- 𑘢𑘎𑘿𑘬𑘱𑘡𑘿 (Modi script)
- ᢒᠠᢉᢔᠢᠨ (Mongolian script)
- 𑧂𑦮𑧠𑧌𑧒𑧁𑧠 (Nandinagari script)
- 𑐥𑐎𑑂𑐲𑐶𑐣𑑂 (Newa script)
- ପକ୍ଷିନ୍ (Odia script)
- ꢦꢒ꣄ꢰꢶꢥ꣄ (Saurashtra script)
- 𑆥𑆑𑇀𑆰𑆴𑆤𑇀 (Sharada script)
- 𑖢𑖎𑖿𑖬𑖰𑖡𑖿 (Siddham script)
- පක්ෂින් (Sinhalese script)
- 𑩰𑩜 𑪙𑪀𑩑𑩯 𑪙 (Soyombo script)
- 𑚞𑚊𑚶𑚮𑚝𑚶 (Takri script)
- பக்ஷிந் (Tamil script)
- పక్షిౝ (Telugu script)
- ปกฺษินฺ (Thai script)
- པ་ཀྵི་ན྄ (Tibetan script)
- 𑒣𑒏𑓂𑒭𑒱𑒢𑓂 (Tirhuta script)
- 𑨞𑨋𑩇𑨯𑨁𑨝𑨴 (Zanabazar Square script)
Etymology
Etymology tree
From पक्ष (pakṣá, “wing”) + -इन् (-ín, “possessor”).
Pronunciation
- (Vedic) IPA(key): /pɐk.ʂín/
- (Classical Sanskrit) IPA(key): /pɐk.ʂin̪/
Adjective
पक्षिन् • (pakṣín) stem
- winged
- c. 1500 BCE – 1000 BCE, Ṛgveda 8.20.10:
- वृ॒ष॒ण॒श्वेन॑ मरुतो॒ वृष॑प्सुना॒ रथे॑न॒ वृष॑नाभिना।
आ श्ये॒नासो॒ न प॒क्षिणो॒ वृथा॑ नरो ह॒व्या नो॑ वी॒तये॑ गत॥- vṛṣaṇaśvéna maruto vṛ́ṣapsunā ráthena vṛ́ṣanābhinā.
ā́ śyenā́so ná pakṣíṇo vṛ́thā naro havyā́ no vītáye gata. - Come hither, O you Maruts, on your strong horsed chariot, solid in look, with solid naves.
Lightly like winged falcons, O you heroes, come, come to enjoy our offerings.
- vṛṣaṇaśvéna maruto vṛ́ṣapsunā ráthena vṛ́ṣanābhinā.
- वृ॒ष॒ण॒श्वेन॑ मरुतो॒ वृष॑प्सुना॒ रथे॑न॒ वृष॑नाभिना।
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | पक्षी (pakṣī́) | पक्षिणौ (pakṣíṇau) पक्षिणा¹ (pakṣíṇā¹) |
पक्षिणः (pakṣíṇaḥ) |
| accusative | पक्षिणम् (pakṣíṇam) | पक्षिणौ (pakṣíṇau) पक्षिणा¹ (pakṣíṇā¹) |
पक्षिणः (pakṣíṇaḥ) |
| instrumental | पक्षिणा (pakṣíṇā) | पक्षिभ्याम् (pakṣíbhyām) | पक्षिभिः (pakṣíbhiḥ) |
| dative | पक्षिणे (pakṣíṇe) | पक्षिभ्याम् (pakṣíbhyām) | पक्षिभ्यः (pakṣíbhyaḥ) |
| ablative | पक्षिणः (pakṣíṇaḥ) | पक्षिभ्याम् (pakṣíbhyām) | पक्षिभ्यः (pakṣíbhyaḥ) |
| genitive | पक्षिणः (pakṣíṇaḥ) | पक्षिणोः (pakṣíṇoḥ) | पक्षिणाम् (pakṣíṇām) |
| locative | पक्षिणि (pakṣíṇi) | पक्षिणोः (pakṣíṇoḥ) | पक्षिषु (pakṣíṣu) |
| vocative | पक्षिन् (pákṣin) | पक्षिणौ (pákṣiṇau) पक्षिणा¹ (pákṣiṇā¹) |
पक्षिणः (pákṣiṇaḥ) |
- ¹Vedic
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | पक्षिणी (pakṣíṇī) | पक्षिण्यौ (pakṣíṇyau) पक्षिणी¹ (pakṣíṇī¹) |
पक्षिण्यः (pakṣíṇyaḥ) पक्षिणीः¹ (pakṣíṇīḥ¹) |
| accusative | पक्षिणीम् (pakṣíṇīm) | पक्षिण्यौ (pakṣíṇyau) पक्षिणी¹ (pakṣíṇī¹) |
पक्षिणीः (pakṣíṇīḥ) |
| instrumental | पक्षिण्या (pakṣíṇyā) | पक्षिणीभ्याम् (pakṣíṇībhyām) | पक्षिणीभिः (pakṣíṇībhiḥ) |
| dative | पक्षिण्यै (pakṣíṇyai) | पक्षिणीभ्याम् (pakṣíṇībhyām) | पक्षिणीभ्यः (pakṣíṇībhyaḥ) |
| ablative | पक्षिण्याः (pakṣíṇyāḥ) पक्षिण्यै² (pakṣíṇyai²) |
पक्षिणीभ्याम् (pakṣíṇībhyām) | पक्षिणीभ्यः (pakṣíṇībhyaḥ) |
| genitive | पक्षिण्याः (pakṣíṇyāḥ) पक्षिण्यै² (pakṣíṇyai²) |
पक्षिण्योः (pakṣíṇyoḥ) | पक्षिणीनाम् (pakṣíṇīnām) |
| locative | पक्षिण्याम् (pakṣíṇyām) | पक्षिण्योः (pakṣíṇyoḥ) | पक्षिणीषु (pakṣíṇīṣu) |
| vocative | पक्षिणि (pákṣiṇi) | पक्षिण्यौ (pákṣiṇyau) पक्षिणी¹ (pákṣiṇī¹) |
पक्षिण्यः (pákṣiṇyaḥ) पक्षिणीः¹ (pákṣiṇīḥ¹) |
- ¹Vedic
- ²Brāhmaṇas
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | पक्षि (pakṣí) | पक्षिणी (pakṣíṇī) | पक्षीणि (pakṣī́ṇi) |
| accusative | पक्षि (pakṣí) | पक्षिणी (pakṣíṇī) | पक्षीणि (pakṣī́ṇi) |
| instrumental | पक्षिणा (pakṣíṇā) | पक्षिभ्याम् (pakṣíbhyām) | पक्षिभिः (pakṣíbhiḥ) |
| dative | पक्षिणे (pakṣíṇe) | पक्षिभ्याम् (pakṣíbhyām) | पक्षिभ्यः (pakṣíbhyaḥ) |
| ablative | पक्षिणः (pakṣíṇaḥ) | पक्षिभ्याम् (pakṣíbhyām) | पक्षिभ्यः (pakṣíbhyaḥ) |
| genitive | पक्षिणः (pakṣíṇaḥ) | पक्षिणोः (pakṣíṇoḥ) | पक्षिणाम् (pakṣíṇām) |
| locative | पक्षिणि (pakṣíṇi) | पक्षिणोः (pakṣíṇoḥ) | पक्षिषु (pakṣíṣu) |
| vocative | पक्षि (pákṣi) पक्षिन् (pákṣin) |
पक्षिणी (pákṣiṇī) | पक्षीणि (pákṣīṇi) |
Descendants
- Pali: pakkhin
Noun
पक्षिन् • (pakṣín) stem, m
- a bird; any winged animal
- Synonym: वि (vi)
- c. 1500 BCE – 1000 BCE, Ṛgveda 1.48.5:
- आ घा॒ योषे॑व सू॒नर्यु॒षा या॑ति प्रभुञ्ज॒ती।
ज॒रय॑न्ती॒ वृज॑नं प॒द्वदी॑यत॒ उत्पा॑तयति प॒क्षिणः॑॥- ā́ ghā yóṣeva sūnáryuṣā́ yāti prabhuñjatī́.
jaráyantī vṛ́janaṃ padvádīyata útpātayati pakṣíṇaḥ. - Like a merry young woman Uṣas comes carefully tending everything:
Rousing all life, she stirs all creatures that have feet, and makes the birds fly up.
- ā́ ghā yóṣeva sūnáryuṣā́ yāti prabhuñjatī́.
- आ घा॒ योषे॑व सू॒नर्यु॒षा या॑ति प्रभुञ्ज॒ती।
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | पक्षी (pakṣī́) | पक्षिणौ (pakṣíṇau) पक्षिणा¹ (pakṣíṇā¹) |
पक्षिणः (pakṣíṇaḥ) |
| accusative | पक्षिणम् (pakṣíṇam) | पक्षिणौ (pakṣíṇau) पक्षिणा¹ (pakṣíṇā¹) |
पक्षिणः (pakṣíṇaḥ) |
| instrumental | पक्षिणा (pakṣíṇā) | पक्षिभ्याम् (pakṣíbhyām) | पक्षिभिः (pakṣíbhiḥ) |
| dative | पक्षिणे (pakṣíṇe) | पक्षिभ्याम् (pakṣíbhyām) | पक्षिभ्यः (pakṣíbhyaḥ) |
| ablative | पक्षिणः (pakṣíṇaḥ) | पक्षिभ्याम् (pakṣíbhyām) | पक्षिभ्यः (pakṣíbhyaḥ) |
| genitive | पक्षिणः (pakṣíṇaḥ) | पक्षिणोः (pakṣíṇoḥ) | पक्षिणाम् (pakṣíṇām) |
| locative | पक्षिणि (pakṣíṇi) | पक्षिणोः (pakṣíṇoḥ) | पक्षिषु (pakṣíṣu) |
| vocative | पक्षिन् (pákṣin) | पक्षिणौ (pákṣiṇau) पक्षिणा¹ (pákṣiṇā¹) |
पक्षिणः (pákṣiṇaḥ) |
- ¹Vedic
Descendants
Terms inherited from पक्षिन् (pakṣin)
Semi-learned borrowings from पक्षिन् (pakṣin)
Learned borrowings from पक्षिन् (pakṣin)
- Assamese: পক্ষী (pokhi)
- Bengali: পক্ষী (pokkhi)
- Gujarati: પક્ષી (pakṣī)
- Hindi: पक्षी (pakṣī)
- Kannada: ಪಕ್ಷಿ (pakṣi)
- Khmer: បក្សី (baksəy)
- Konkani:
- Devanagari script: पक्षी
- Latin script: pokxi
- Lao: ປັກສີ (pak sī)
- Malayalam: പക്ഷി (pakṣi)
- Old Marathi: pakṣī
- Devanagari script: पक्षी
- Modi script: 𑘢𑘎𑘿𑘬𑘲
- Marathi: पक्षी (pakṣī)
- Tamil: பட்சி (paṭci)
- Telugu: పక్షి (pakṣi)
- Thai: ปักษิน (bpàk-sǐn)
References
- Monier Williams (1899) “पक्षिन्”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 574.
- Apte, Vaman Shivram (1890) “पक्षिन्”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan, page 946
- Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “pakṣín”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press, page 430