समुद्र

See also: समुद्री

Bhojpuri

Noun

समुद्र (samudra) m (Kaithi 𑂮𑂧𑂳𑂠𑂹𑂩)

  1. alternative form of समुंद्र (samundra)

Hindi

Etymology

Learned borrowing from Sanskrit समुद्र (samudra). Doublet of समंदर (samandar).

Pronunciation

  • (Delhi) IPA(key): /sə.mʊd̪.ɾᵊ/, [sɐ.mʊd̪.ɾᵊ]

Noun

समुद्र • (samudra) m (Urdu spelling سمدر)

  1. sea (body of water)
    Synonyms: समंदर (samandar), समुंदर (samundar), सागर (sāgar), दरिया (dariyā)

Declension

Declension of समुद्र (masc cons-stem)
singular plural
direct समुद्र
samudra 		समुद्र
samudra
oblique समुद्र
samudra 		समुद्रों
samudrõ
vocative समुद्र
samudra 		समुद्रो
samudro

Marathi

Etymology

Borrowed from Sanskrit समुद्र (samudra), through Old Marathi 𑘭𑘦𑘳𑘟𑘿𑘨 (samudra, “sea”).

Pronunciation

  • IPA(key): /sə.mud̪.ɾə/

Noun

समुद्र • (samudra) n

  1. sea
    Synonym: सागर (sāgar)
    अरबी समुद्र ― arbī samudra ― Arabian sea

Declension

Declension of समुद्र (neut cons-stem)
direct
singular 		समुद्र
samudr
direct
plural 		समुद्रे, समुद्रं
samudre, samudra
singular
एकवचन 		plural
अनेकवचन
nominative
प्रथमा 		समुद्र
samudr 		समुद्रे, समुद्रं
samudre, samudra
oblique
सामान्यरूप 		समुद्रा
samudrā 		समुद्रां-
samudrān-
acc. / dative
द्वितीया / चतुर्थी 		समुद्राला
samudrālā 		समुद्रांना
samudrānnā
ergative समुद्राने, समुद्रानं
samudrāne, samudrāna 		समुद्रांनी
samudrānnī
instrumental समुद्राशी
samudrāśī 		समुद्रांशी
samudrānśī
locative
सप्तमी 		समुद्रात
samudrāt 		समुद्रांत
samudrāt
vocative
संबोधन 		समुद्रा
samudrā 		समुद्रांनो
samudrānno
Oblique Note: The oblique case precedes all postpositions.
There is no space between the stem and the postposition.
Locative Note: -त (-ta) is a postposition.
Genitive declension of समुद्र (neut cons-stem)
masculine object
पुल्लिंगी कर्म 		feminine object
स्त्रीलिंगी कर्म 		neuter object
नपुसकलिंगी कर्म 		oblique
सामान्यरूप
singular
एकवचन 		plural
अनेकवचन 		singular
एकवचन 		plural
अनेकवचन 		singular*
एकवचन 		plural
अनेकवचन
singular subject
एकवचनी कर्ता 		समुद्राचा
samudrāċā 		समुद्राचे
samudrāċe 		समुद्राची
samudrācī 		समुद्राच्या
samudrācā 		समुद्राचे, समुद्राचं
samudrāċe, samudrāċa 		समुद्राची
samudrācī 		समुद्राच्या
samudrācā
plural subject
अनेकवचनी कर्ता 		समुद्रांचा
samudrānċā 		समुद्रांचे
samudrānċe 		समुद्रांची
samudrāñcī 		समुद्रांच्या
samudrāncā 		समुद्रांचे, समुद्रांचं
samudrānċe, samudrānċa 		समुद्रांची
samudrāñcī 		समुद्रांच्या
samudrāñcā
* Note: Word-final ए (e) in neuter words is alternatively written with the anusvara and pronounced as अ (a).
Oblique Note: For most postpostions, the oblique genitive can be optionally inserted between the stem and the postposition.

Derived terms

  • समुद्रकिनारा (samudrakinārā, “seacoast”)

References

  • Berntsen, Maxine (1982–1983) “समुद्र”, in A Basic Marathi-English Dictionary, New Delhi: American Institute of Indian Studies
  • Molesworth, James Thomas (1857) “समुद्र”, in A dictionary, Marathi and English, Bombay: Printed for government at the Bombay Education Society's Press
  • Shridhar Ganesh Vaze (1911) “समुद्र”, in The Aryabhusan School Dictionary, Poona: Arya-Bhushan Press
  • दाते, यशवंत रामकृष्ण [Date, Yashwant Ramkrishna] (1932-1950) “समुद्र”, in महाराष्ट्र शब्दकोश (mahārāṣṭra śabdakoś) (in Marathi), पुणे [Pune]: महाराष्ट्र कोशमंडळ (mahārāṣṭra kośmaṇḍaḷ)

Nepali

Etymology

Learned borrowing from Sanskrit समुद्र (samudra).

Pronunciation

  • IPA(key): [sʌmud̪rʌ]
  • Phonetic Devanagari: समुद्र

Noun

समुद्र • (samudra)

  1. sea

Sanskrit

FWOTD – 28 July 2023

Alternative scripts

Alternative scripts
  • সমুদ্ৰ (Assamese script)
  • ᬲᬫᬸᬤ᭄ᬭ (Balinese script)
  • সমুদ্র (Bengali script)
  • 𑰭𑰦𑰲𑰟𑰿𑰨 (Bhaiksuki script)
  • 𑀲𑀫𑀼𑀤𑁆𑀭 (Brahmi script)
  • သမုဒြ (Burmese script)
  • સમુદ્ર (Gujarati script)
  • ਸਮੁਦ੍ਰ (Gurmukhi script)
  • 𑌸𑌮𑍁𑌦𑍍𑌰 (Grantha script)
  • ꦱꦩꦸꦢꦿ (Javanese script)
  • 𑂮𑂧𑂳𑂠𑂹𑂩 (Kaithi script)
  • ಸಮುದ್ರ (Kannada script)
  • សមុទ្រ (Khmer script)
  • ສມຸທ຺ຣ (Lao script)
  • സമുദ്ര (Malayalam script)
  • ᠰᠠᠮᡠᡩᡵᠠ (Manchu script)
  • 𑘭𑘦𑘳𑘟𑘿𑘨 (Modi script)
  • ᠰᠠᠮᠤᢑᠷᠠ᠋ (Mongolian script)
  • 𑧍𑧆𑧔𑦿𑧠𑧈 (Nandinagari script)
  • 𑐳𑐩𑐸𑐡𑑂𑐬 (Newa script)
  • ସମୁଦ୍ର (Odia script)
  • ꢱꢪꢸꢣ꣄ꢬ (Saurashtra script)
  • 𑆱𑆩𑆶𑆢𑇀𑆫 (Sharada script)
  • 𑖭𑖦𑖲𑖟𑖿𑖨 (Siddham script)
  • සමුද්‍ර (Sinhalese script)
  • 𑪁𑩴𑩒𑩭 𑪙𑩼 (Soyombo script)
  • 𑚨𑚢𑚰𑚛𑚶𑚤 (Takri script)
  • ஸமுத்³ர (Tamil script)
  • సముద్ర (Telugu script)
  • สมุทฺร (Thai script)
  • ས་མུ་དྲ (Tibetan script)
  • 𑒮𑒧𑒳𑒠𑓂𑒩 (Tirhuta script)
  • 𑨰𑨢𑨃𑨛𑩇𑨫 (Zanabazar Square script)

Etymology

From सम्- (sam-, “together”) + Proto-Indo-European *ud-ró-s (“water”). By surface analysis, सम्- (sam-, “together, wholly”) +‎ उद्र (udra, “water”). Related to उदन् (udan) and उदक (udaka).

Pronunciation

Noun

समुद्र • (samudrá) stem, m or n

  1. any large body of water, confluence of two rivers; especially the sea, ocean
    Synonym: सागर (sāgara)
    • c. 1500 BCE – 1000 BCE, Ṛgveda 6.72.3:
      इन्द्रा॑सोमा॒वहि॑म॒पः प॑रि॒ष्ठां ह॒थो वृ॒त्रमनु॑ वां॒ द्यौर॑मन्यत।
      प्रार्णां॑स्यैरयतं न॒दीना॒मा स॑मु॒द्राणि॑ पप्रथुः पु॒रूणि॑॥
      índrāsomāváhimapáḥ pariṣṭhā́ṃ hathó vṛtrámánu vāṃ dyaúramanyata.
      prā́rṇāṃsyairayataṃ nadī́nāmā́ samudrā́ṇi paprathuḥ purū́ṇi.
      Indra and Soma, you slew Vṛtra; the obstructer of the water; for which the heaven venerates you both; you have urged on the waters of the rivers until they have replenished numerous oceans.

Declension

Masculine a-stem declension of समुद्र
singular dual plural
nominative समुद्रः (samudráḥ) समुद्रौ (samudraú)
समुद्रा¹ (samudrā́¹) 		समुद्राः (samudrā́ḥ)
समुद्रासः¹ (samudrā́saḥ¹)
accusative समुद्रम् (samudrám) समुद्रौ (samudraú)
समुद्रा¹ (samudrā́¹) 		समुद्रान् (samudrā́n)
instrumental समुद्रेण (samudréṇa) समुद्राभ्याम् (samudrā́bhyām) समुद्रैः (samudraíḥ)
समुद्रेभिः¹ (samudrébhiḥ¹)
dative समुद्राय (samudrā́ya) समुद्राभ्याम् (samudrā́bhyām) समुद्रेभ्यः (samudrébhyaḥ)
ablative समुद्रात् (samudrā́t) समुद्राभ्याम् (samudrā́bhyām) समुद्रेभ्यः (samudrébhyaḥ)
genitive समुद्रस्य (samudrásya) समुद्रयोः (samudráyoḥ) समुद्राणाम् (samudrā́ṇām)
locative समुद्रे (samudré) समुद्रयोः (samudráyoḥ) समुद्रेषु (samudréṣu)
vocative समुद्र (sámudra) समुद्रौ (sámudrau)
समुद्रा¹ (sámudrā¹) 		समुद्राः (sámudrāḥ)
समुद्रासः¹ (sámudrāsaḥ¹)
  • ¹Vedic
Neuter a-stem declension of समुद्र
singular dual plural
nominative समुद्रम् (samudrám) समुद्रे (samudré) समुद्राणि (samudrā́ṇi)
समुद्रा¹ (samudrā́¹)
accusative समुद्रम् (samudrám) समुद्रे (samudré) समुद्राणि (samudrā́ṇi)
समुद्रा¹ (samudrā́¹)
instrumental समुद्रेण (samudréṇa) समुद्राभ्याम् (samudrā́bhyām) समुद्रैः (samudraíḥ)
समुद्रेभिः¹ (samudrébhiḥ¹)
dative समुद्राय (samudrā́ya) समुद्राभ्याम् (samudrā́bhyām) समुद्रेभ्यः (samudrébhyaḥ)
ablative समुद्रात् (samudrā́t) समुद्राभ्याम् (samudrā́bhyām) समुद्रेभ्यः (samudrébhyaḥ)
genitive समुद्रस्य (samudrásya) समुद्रयोः (samudráyoḥ) समुद्राणाम् (samudrā́ṇām)
locative समुद्रे (samudré) समुद्रयोः (samudráyoḥ) समुद्रेषु (samudréṣu)
vocative समुद्र (sámudra) समुद्रे (sámudre) समुद्राणि (sámudrāṇi)
समुद्रा¹ (sámudrā¹)
  • ¹Vedic

Descendants

  • Helu Prakrit:
    • Sinhalese: මුහුද (muhuda), සමුද්‍ර (samudra, “maritime”)
  • Paisaci Prakrit:
  • Pali: samudda
  • Sauraseni Prakrit: 𑀲𑀫𑀼𑀤𑁆𑀤 (samudda)

Borrowed terms

This article is issued from Wiktionary. The text is available under Creative Commons Attribution-Share Alike 4.0 unless otherwise noted. Additional terms may apply for the media files.