स्त्री

See also: सितारा, सत्र, स्तर, संतरा, स्त्र, सूत्र, and सितार

Hindi

Etymology

Borrowed from Sanskrit स्त्री (strī́). Doublet of तिय (tiya).

Pronunciation

(Delhi) IPA^(key): /st̪ɾiː/

Noun

स्त्री • (strī) f (Urdu spelling ستری or استری)

woman
Synonyms: औरत (aurat), नारी (nārī), महिला (mahilā)
wife
Synonyms: पत्नी (patnī), बीवी (bīvī)

Declension

Declension of *स्त्री* (fem ī-stem)
	singular	plural
direct	स्त्री strī	स्त्रियाँ striyā̃
oblique	स्त्री strī	स्त्रियों striyõ
vocative	स्त्री strī	स्त्रियो striyo

Derived terms

स्त्रीलिंग (strīliṅg, “feminine gender (grammar)”)

Related terms

स्त्रीता (strītā)
स्त्रीत्व (strītva)
स्त्रैण (straiṇ)

Marathi

Etymology

Inherited from Old Marathi 𑘭𑘿𑘝𑘿𑘨𑘲 (strī), 𑘀𑘭𑘿𑘝𑘳𑘨𑘲 (asturī), 𑘀𑘭𑘿𑘝𑘿𑘨𑘲 (astrī), from Sanskrit स्त्री (strī).

Pronunciation

IPA^(key): /st̪ɾi/, [st̪ɾiː]

Noun

स्त्री • (strī) f

woman
Synonym: बाई (bāī)
(dated) wife
Synonyms: बायको (bāyko), पत्नी (patnī)

References

Berntsen, Maxine (1982–1983) “स्त्री”, in A Basic Marathi-English Dictionary, New Delhi: American Institute of Indian Studies
Shankar Gopal Tulpule, Anne Feldhaus (1999) “स्त्री”, in A Dictionary of Old Marathi, Mumbai: Popular Prakashan

Middle Gujarati

Etymology

Learned borrowing from Sanskrit स्त्री (strī).

Noun

स्त्री (strī) f

woman
wife
- 1782, मतिसार, शालिभद्रचरित:
  शालभद्र एकेक स्त्री दिनप्रतै तेजै छै
  Śālabhādra gives up one wife per day

Sanskrit

Alternative scripts

স্ত্ৰী (Assamese script)
ᬲ᭄ᬢ᭄ᬭᬷ (Balinese script)
স্ত্রী (Bengali script)
𑰭𑰿𑰝𑰿𑰨𑰱 (Bhaiksuki script)
𑀲𑁆𑀢𑁆𑀭𑀻 (Brahmi script)
သ္တြီ (Burmese script)
સ્ત્રી (Gujarati script)
ਸ੍ਤ੍ਰੀ (Gurmukhi script)
𑌸𑍍𑌤𑍍𑌰𑍀 (Grantha script)
ꦱ꧀ꦠꦿꦷ (Javanese script)
𑂮𑂹𑂞𑂹𑂩𑂲 (Kaithi script)
ಸ್ತ್ರೀ (Kannada script)
ស្ត្រី (Khmer script)
ສ຺ຕ຺ຣີ (Lao script)
സ്ത്രീ (Malayalam script)
ᠰᢠᡵᡳᡳ (Manchu script)
𑘭𑘿𑘝𑘿𑘨𑘲 (Modi script)
ᠰᢐᠷᠢᠢ (Mongolian script)
𑧍𑧠𑦽𑧠𑧈𑧓 (Nandinagari script)
𑐳𑑂𑐟𑑂𑐬𑐷 (Newa script)
ସ୍ତ୍ରୀ (Odia script)
ꢱ꣄ꢡ꣄ꢬꢷ (Saurashtra script)
𑆱𑇀𑆠𑇀𑆫𑆵 (Sharada script)
𑖭𑖿𑖝𑖿𑖨𑖱 (Siddham script)
ස‍්ත්‍රී (Sinhalese script)
𑪁 𑪙𑩫 𑪙𑩼𑩑𑩛 (Soyombo script)
𑚨𑚶𑚙𑚶𑚤𑚯 (Takri script)
ஸ்த்ரீ (Tamil script)
స్త్రీ (Telugu script)
สฺตฺรี (Thai script)
སྟྲཱི (Tibetan script)
𑒮𑓂𑒞𑓂𑒩𑒲 (Tirhuta script)
𑨰𑩇𑨙𑩇𑨫𑨁𑨊 (Zanabazar Square script)

Etymology

From Proto-Indo-Iranian *stríH (“woman”). Cognate with Avestan 𐬯𐬙𐬭𐬍 (strī, “woman”), Pashto ښځه (ẍëźa, “woman”), Sogdian 𐼼𐽂𐽀𐼷𐼿 (stryc), Ossetian силӕ (silæ).

Pronunciation

(Vedic) IPA^(key): /stɾíː/
(Classical Sanskrit) IPA^(key): /s̪t̪ɾiː/

Noun

स्त्री • (strī́) stem, f

a woman, female
- c. 1500 BCE – 1000 BCE, Ṛgveda 5.30.9:
  स्त्रियो॒ हि दा॒स आयु॑धानि च॒क्रे किं मा॑ करन्नब॒ला अ॑स्य॒ सेनाः॑ ।
  stríyo hí dāsá ā́yudhāni cakré kíṃ mā karannabalā́ asya sénāḥ.
  The Dāsa hath taken women, for weapons, what harm can his feeble armies do to me?
wife
the female of any animal
शाखामृगस्त्री ― śākhā-mṛga-strī ― a female monkey
- c. 700 BCE, Śatapatha Brāhmaṇa
- c. 400 BCE, Mahābhārata
(grammar) the feminine gender
a kind of metre

Declension

Feminine ī-stem declension of स्त्री
	singular	dual	plural
nominative	स्त्री (strī́)	स्त्रियौ (stríyau)	स्त्रियः (stríyaḥ)
accusative	स्त्रियम् (stríyam)	स्त्रियौ (stríyau)	स्त्रियः (stríyaḥ)
instrumental	स्त्रिया (striyā́)	स्त्रीभ्याम् (strībhyā́m)	स्त्रीभिः (strībhíḥ)
dative	स्त्रिये (striyé) स्त्रियै¹ (striyaí¹)	स्त्रीभ्याम् (strībhyā́m)	स्त्रीभ्यः (strībhyáḥ)
ablative	स्त्रियः (striyáḥ) स्त्रियाः¹ (striyā́ḥ¹) स्त्रियै² (striyaí²)	स्त्रीभ्याम् (strībhyā́m)	स्त्रीभ्यः (strībhyáḥ)
genitive	स्त्रियः (striyáḥ) स्त्रियाः¹ (striyā́ḥ¹) स्त्रियै² (striyaí²)	स्त्रियोः (striyóḥ)	स्त्रियाम् (striyā́m) स्त्रीणाम्¹ (strīṇā́m¹)
locative	स्त्रियि (striyí) स्त्रियाम्¹ (striyā́m¹)	स्त्रियोः (striyóḥ)	स्त्रीषु (strīṣú)
vocative	स्त्रीः (strī́ḥ)	स्त्रियौ (stríyau)	स्त्रियः (stríyaḥ)

¹Later Sanskrit
²Brāhmaṇas

Descendants

Dardic:
- Kalasha: istríža
- Kashmiri: ترٕٛے
Gandhari: 𐨀𐨁𐨯𐨿𐨟𐨿𐨪𐨁 (istri)
Pali: itthi
Sauraseni Prakrit: 𑀇𑀢𑁆𑀣𑀻 (itthī)
- Hindi: तिय (tiya)
- Marwari: तिरिया (tiriyā) (Influenced by Sanskrit)

Borrowed terms

→ Bengali: স্ত্রী (stri)
→ Gujarati: સ્ત્રી (strī)
→ Hindi: स्त्री (strī)
→ Urdu: ستری
→ Kannada: ಸ್ತ್ರೀ (strī)
→ Khmer: ស្ត្រី (strəy), ស្រី (srəy), សត្រី (sattrəy)
→ Malay: isteri
- → Indonesian: istri
→ Old Javanese: strī
- Javanese: ꦲꦺꦱ꧀ꦠꦿꦶ (éstri)
- → Balinese: stri, istri
→ Odia: ସ୍ତ୍ରୀ (stri)
→ Malayalam: സ്ത്രീ (strī)
→ Marathi: स्त्री (strī)
- → Konkani: ostori
→ Sinhalese: ස්ත්රී (strī)
→ Marwari: अस्त्री (astrī),
→ Telugu: స్త్రీ (strī)
→ Thai: สตรี (sà-dtrii)

References

Monier Williams (1899) “स्त्री”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 1260, column 3.
Mayrhofer, Manfred (1996) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan]‎^[1] (in German), volume 2, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 763
Mayrhofer, Manfred (1976) Kurzgefasstes Etymologisches Wörterbuch des Altindischen [A Concise Etymological Sanskrit Dictionary]‎^[2] (in German), volume 3, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, pages 522-3