सर
Hindi
Pronunciation
- (Delhi) IPA(key): /səɾ/, [sɐɾ]
Audio: (file)
Etymology 1
Borrowed from Classical Persian سر (sar). Cognate with Sanskrit शिरस् (śiras). Doublet of सिर (sir, “head”) and सिरा (sirā, “beginning”).
Noun
सर • (sar) m (Urdu spelling سر)
- (anatomy) head
- Synonym: सिर (sir)
- top, tip, point
- head, chief
- (figuratively) conquer, subdue, overpower, win
- one of the four top-valued playing cards
Etymology 2
Borrowed from Sanskrit सर (sara).
Noun
सर • (sar) m (Urdu spelling سر)
Etymology 3
Borrowed from Sanskrit सरस् (saras).
Noun
सर • (sar) m (Urdu spelling سر)
Etymology 4
Noun
सर • (sar) m (Urdu spelling سر)
Etymology 5
Borrowed from Sanskrit शर (śara)
Noun
सर • (sar) m (Urdu spelling سر)
- alternative spelling of शर (śar)
Declension
| singular | plural | |
|---|---|---|
| direct | सर sar |
सर sar |
| oblique | सर sar |
सरों sarõ |
| vocative | सर sar |
सरो saro |
Pali
Alternative forms
Alternative scripts
Noun
सर m
- Devanagari script form of sara (“arrow”)
- Devanagari script form of sara (“sound”)
- c. 500 AD, Kaccāyana, Pālivyākaraṇaṃ [Pali Grammar][1] (overall work in Pali), page 2; republished as Satish Chandra Acharyya Vidyabhusana, editor, Kaccayana's Pali Grammar (edited in Devanagari character and translated into English), Calcutta, Bengal: Mahabodhi Society, 1901:
- तत्थ अक्खरेसु अकारादीसु ओदन्ता अत्थ सरा नाम होन्ति।
- Tattha akkharesu akārādīsu odantā aṭṭha sarā nāma honti.
- There amongst the letters are eight vowels, namely starting with 'a' and ending with 'o'
- c. 500 AD, Kaccāyana, Pālivyākaraṇaṃ [Pali Grammar][2] (overall work in Pali), page 18; republished as Satish Chandra Acharyya Vidyabhusana, editor, Kaccayana's Pali Grammar (edited in Devanagari character and translated into English), Calcutta, Bengal: Mahabodhi Society, 1901:
- सरम्हा परस्स ब्यञ्जनस्स द्वेभावो होति ठाने ।
- saramhā parassa byañjanassa dvebhāvo hoti ṭhāne.
- There is doubling of a consonant after a vowel when appropriate.
Noun
सर m or n
Sanskrit
Alternative scripts
Alternative scripts
- সৰ (Assamese script)
- ᬲᬭ (Balinese script)
- সর (Bengali script)
- 𑰭𑰨 (Bhaiksuki script)
- 𑀲𑀭 (Brahmi script)
- သရ (Burmese script)
- સર (Gujarati script)
- ਸਰ (Gurmukhi script)
- 𑌸𑌰 (Grantha script)
- ꦱꦫ (Javanese script)
- 𑂮𑂩 (Kaithi script)
- ಸರ (Kannada script)
- សរ (Khmer script)
- ສຣ (Lao script)
- സര (Malayalam script)
- ᠰᠠᡵᠠ (Manchu script)
- 𑘭𑘨 (Modi script)
- ᠰᠠᠷᠠ᠋ (Mongolian script)
- 𑧍𑧈 (Nandinagari script)
- 𑐳𑐬 (Newa script)
- ସର (Odia script)
- ꢱꢬ (Saurashtra script)
- 𑆱𑆫 (Sharada script)
- 𑖭𑖨 (Siddham script)
- සර (Sinhalese script)
- 𑪁𑩼 (Soyombo script)
- 𑚨𑚤 (Takri script)
- ஸர (Tamil script)
- సర (Telugu script)
- สร (Thai script)
- ས་ར (Tibetan script)
- 𑒮𑒩 (Tirhuta script)
- 𑨰𑨫 (Zanabazar Square script)
Etymology
From the root सृ (sṛ, “to run; glide”).
Pronunciation
- (Vedic) IPA(key): /sɐ.ɾɐ́/
- (Classical Sanskrit) IPA(key): /s̪ɐ.ɾɐ/
Adjective
सर • (sará) stem
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | सरः (saráḥ) | सरौ (saraú) सरा¹ (sarā́¹) |
सराः (sarā́ḥ) सरासः¹ (sarā́saḥ¹) |
| accusative | सरम् (sarám) | सरौ (saraú) सरा¹ (sarā́¹) |
सरान् (sarā́n) |
| instrumental | सरेण (saréṇa) | सराभ्याम् (sarā́bhyām) | सरैः (saraíḥ) सरेभिः¹ (sarébhiḥ¹) |
| dative | सराय (sarā́ya) | सराभ्याम् (sarā́bhyām) | सरेभ्यः (sarébhyaḥ) |
| ablative | सरात् (sarā́t) | सराभ्याम् (sarā́bhyām) | सरेभ्यः (sarébhyaḥ) |
| genitive | सरस्य (sarásya) | सरयोः (saráyoḥ) | सराणाम् (sarā́ṇām) |
| locative | सरे (saré) | सरयोः (saráyoḥ) | सरेषु (saréṣu) |
| vocative | सर (sára) | सरौ (sárau) सरा¹ (sárā¹) |
सराः (sárāḥ) सरासः¹ (sárāsaḥ¹) |
- ¹Vedic
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | सरा (sarā́) | सरे (saré) | सराः (sarā́ḥ) |
| accusative | सराम् (sarā́m) | सरे (saré) | सराः (sarā́ḥ) |
| instrumental | सरया (saráyā) सरा¹ (sarā́¹) |
सराभ्याम् (sarā́bhyām) | सराभिः (sarā́bhiḥ) |
| dative | सरायै (sarā́yai) | सराभ्याम् (sarā́bhyām) | सराभ्यः (sarā́bhyaḥ) |
| ablative | सरायाः (sarā́yāḥ) सरायै² (sarā́yai²) |
सराभ्याम् (sarā́bhyām) | सराभ्यः (sarā́bhyaḥ) |
| genitive | सरायाः (sarā́yāḥ) सरायै² (sarā́yai²) |
सरयोः (saráyoḥ) | सराणाम् (sarā́ṇām) |
| locative | सरायाम् (sarā́yām) | सरयोः (saráyoḥ) | सरासु (sarā́su) |
| vocative | सरे (sáre) | सरे (sáre) | सराः (sárāḥ) |
- ¹Vedic
- ²Brāhmaṇas
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | सरम् (sarám) | सरे (saré) | सराणि (sarā́ṇi) सरा¹ (sarā́¹) |
| accusative | सरम् (sarám) | सरे (saré) | सराणि (sarā́ṇi) सरा¹ (sarā́¹) |
| instrumental | सरेण (saréṇa) | सराभ्याम् (sarā́bhyām) | सरैः (saraíḥ) सरेभिः¹ (sarébhiḥ¹) |
| dative | सराय (sarā́ya) | सराभ्याम् (sarā́bhyām) | सरेभ्यः (sarébhyaḥ) |
| ablative | सरात् (sarā́t) | सराभ्याम् (sarā́bhyām) | सरेभ्यः (sarébhyaḥ) |
| genitive | सरस्य (sarásya) | सरयोः (saráyoḥ) | सराणाम् (sarā́ṇām) |
| locative | सरे (saré) | सरयोः (saráyoḥ) | सरेषु (saréṣu) |
| vocative | सर (sára) | सरे (sáre) | सराणि (sárāṇi) सरा¹ (sárā¹) |
- ¹Vedic
Noun
सर • (sará) stem, m
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | सरः (saráḥ) | सरौ (saraú) सरा¹ (sarā́¹) |
सराः (sarā́ḥ) सरासः¹ (sarā́saḥ¹) |
| accusative | सरम् (sarám) | सरौ (saraú) सरा¹ (sarā́¹) |
सरान् (sarā́n) |
| instrumental | सरेण (saréṇa) | सराभ्याम् (sarā́bhyām) | सरैः (saraíḥ) सरेभिः¹ (sarébhiḥ¹) |
| dative | सराय (sarā́ya) | सराभ्याम् (sarā́bhyām) | सरेभ्यः (sarébhyaḥ) |
| ablative | सरात् (sarā́t) | सराभ्याम् (sarā́bhyām) | सरेभ्यः (sarébhyaḥ) |
| genitive | सरस्य (sarásya) | सरयोः (saráyoḥ) | सराणाम् (sarā́ṇām) |
| locative | सरे (saré) | सरयोः (saráyoḥ) | सरेषु (saréṣu) |
| vocative | सर (sára) | सरौ (sárau) सरा¹ (sárā¹) |
सराः (sárāḥ) सरासः¹ (sárāsaḥ¹) |
- ¹Vedic