ผู้ปกครอง

Compound of ผู้ (pûu, “agent noun prefix”) +‎ ปกครอง (bpòk-krɔɔng, “to rule, to govern, to administer; to guard, to protect; etc”).

ผู้ปกครอง • (pûu-bpòk-krɔɔng) (classifier คน)

1. agent noun of ปกครอง (bpòk-krɔɔng)
   • 1940, กระทรวงมหาดไทย, “การปกครองส่วนภูมิภาคและส่วนท้องถิ่นของแคว้นลาว”, in การปกครองแคว้นลาวและเขมรของฝรั่งเศส, พระนคร: โรงพิมพ์กรมรถไฟ, page 21:

     อัตตปือเคยเป็นจังหวัด...แต่ณะบัดนี้ได้ยุบลงเป็นอำเภอ...มีเดเลเกชาวฝรั่งเศสเป็น

     àt-dtà-bpʉ̀ʉt kəəi bpen jang-wàt ... dtɛ̀ɛ ná bàt-níi dâai yúp long bpen am-pəə ... mii dee-lee-gee chaao fà-ràng-sèet bpen pûu-bpòk-krɔɔng

     Attapeu used to be a province...but has now been dissolved into a district...with a French délégué as [its] administrator.

2. person in charge of another, as parent for his or her child.
   • 2022 July 27, “ข้อกำหนด ออกตามความในมาตรา ๙ แห่งพระราชกำหนดการบริหารราชการในสถานการณ์ฉุกเฉิน พ.ศ. ๒๕๔๘ (ฉบับที่ ๔๗)”, in ราชกิจจานุเบกษา, volume ๑๓๙, number พิเศษ ๑๗๕ ง, page 171:

     คำนึงถึงประโยชน์ของนักเรียน ครู และบุคลากรทางการศึกษา

     kam-nʉng tʉ̌ng bprà-yòot kɔ̌ɔng nák-riian · pûu-bpòk-krɔɔng · kruu · lɛ́ bùk-ká-laa-gɔɔn-taang-gaan-sʉ̀k-sǎa

     taking into account the benefit of the students, parents, teachers, and educational personnel

3. (law) guardian: person appointed by a court to guard a minor instead of his or her parents.
   • 1936, “ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ บรรพ ๕”, in ประกาศพระราชบัญญัติและพระราชกำหนดต่าง ๆ รัชชกาลที่ ๘, พระนคร: โรงพิมพ์บำรุงนุกูลกิจ, page 1201:

     บุคคลที่ยังไม่บรรลุนิติภาวะ และไม่มีบิดามารดา หรือบิดามารดาถูกถอนอำนาจปกครอง...จะจัดให้มีในระหว่างที่เป็นผู้เยาว์ก็ได้

     bùk-kon tîi yang mâi ban-lú ní-dtì-paa-wá · lɛ́ mâi mii bì-daa maan-daa · rʉ̌ʉ bì-daa maan-daa tùuk tɔ̌ɔn am-nâat bpòk-krɔɔng ... jà jàt hâi mii pûu-bpòk-krɔɔng nai-rá-wàang tîi bpen pûu-yao gɔ̂ɔ-dâai

     A person who has not yet attained majority and has no father [and] mother or whose father [and] mother have been deprived of the parental power...may be furnished with a guardian during [his or her] minority.

   • 2015 March 13, “พระราชบัญญัติความเท่าเทียมระหว่างเพศ พ.ศ. ๒๕๕๘”, in ราชกิจจานุเบกษา, volume ๑๓๒, number ๑๘ ก, page 24:

     ในกรณีที่ผู้เสียหายเป็นผู้เยาว์ คนเสมือนไร้ความสามารถ หรือคนไร้ความสามารถ... ผู้พิทักษ์ ผู้อนุบาล สามีหรือภริยา ผู้ดูแล หรือบุคคลอื่นใดเพื่อประโยชน์ของผู้เสียหาย แล้วแต่กรณี จะยื่นคำขอแทนก็ได้

     nai gɔɔ-rá-nii tîi pûu-sǐia-hǎai bpen pûu-yao · kon sà-mʉ̌ʉan-rái-kwaam-sǎa-mâat · rʉ̌ʉ kon rái-kwaam-sǎa-mâat ... pûu-bpòk-krɔɔng · pûu-pí-ták · pûu-à-nú-baan · sǎa-mii rʉ̌ʉ pá-rí-yaa · pûu-duu-lɛɛ · rʉ̌ʉ bùk-kon ʉ̀ʉn dai pʉ̂ʉa bprà-yòot kɔ̌ɔng pûu-sǐia-hǎai · lɛ́ɛo-dtɛ̀ɛ gɔɔ-rá-nii · jà yʉ̂ʉn kam-kɔ̌ɔ tɛɛn gɔ̂ɔ-dâai

     In the case that the injured person is a minor, quasi-incompetent person, or incompetent person... the guardian, custodian, curator, husband or wife, caretaker, or any other person in the interest of the injured person, as the case may be, may file the application on [his or her] behalf.

• (nonstandard): ผปค.