czuć

Inherited from Proto-Slavic *čùti. First attested in the 14th century.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /t͡ʃʲʲut͡ɕʲ/
• IPA^(key): (15^th CE) /t͡ʃʲʲut͡ɕʲ/

czuć impf (perfective poczuć or uczuć)

1. (attested in Lesser Poland, Southern Borderlands, Masovia, Sieradz-Łęczyca) to stay awake, to stay up
   • Beginning of the 15th century, Łukasz z Wielkiego Koźmina, Kazania gnieźnieńskie‎^[1], Krakow, page 176b:

     Te tho gysthe noczy pastiirze szøcz ony byly svog dobitek pasly y szøcz go ony byly stregly, a tesczy ony ne szø byly spaly, allecz ony szø byly czuly

     [Te to jiste nocy pastyrze sąć oni byli swoj dobytek paśli i sąć go oni byli strzegli a teżci oni nie są byli spali, aleć oni są byli czuli]

   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[2], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 101, 8:

     Czul iesm y vczinon iesm iaco wrobi szczegelny w dachu

     [Czuł jeśm i uczynion jeśm jako wrobl szczegielny w dachu]

   • 15th century, Spowiedź powszechna - Confessio generalis, number 6:

     Yakomkoly szgrzeszyl y pana boga rosznyewal spyacz, czwyaczy, chodzacz, leszacz

     [Jakomkoli zgrzeszył i Pana Boga rozniewał śpiąc, czując, chodząc, leżąć]

   • 1874-1891 [1444], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[3], [4], [5]}, volume XXIII, page 306:

     Zawsdi cziwianczi pervigil

     [Zawżdy czujący pervigil]

   • 1874-1891 [XV med.], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[6], [7], [8]}, volume XXV, page 158:

     Czuyancz vigilanter

     [Czując vigilanter]

   • 1880-1894 [XV med.], Sprawozdania Komisji Językowej Akademii Umiejętności‎^[9], volume I, Lviv, page 58:

     Pylne czvyąncz na modlythwach invigil

     [Pilnie czując na modlitwach invigil]

   • 1880-1894 [XV med.], Sprawozdania Komisji Językowej Akademii Umiejętności‎^[10], volume I, Lviv, page 87:

     Pylnye czvycze na modlythwach et vigilate in oracionibus

     [Pilnie czując na modlitwach et vigilate in oracionibus]

   • 1880-1894 [XV med.], Sprawozdania Komisji Językowej Akademii Umiejętności‎^[11], volume I, Lviv, page 95:

     Czvycze vigiliate

     [Czujcie vigiliate]

   • 1853 [1451], Wacław Aleksander Maciejowski, editor, Piśmiennictwo polskie od czasów najdawniejszych aż do roku 1830, volume 4, Błonie, Płock, page 104:

     Szyedzycze tu u czuycze, a modlcze szø

     [Siedziecie tu a czujcie, a modlcie się]

   • 1930 [c. 1455], “Gen”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[12], 31, 40:

     Czyrzpyal gesm nødzø a mroz czuyøcz, a nye spyøcz any mnye sen kyedi vmdlyl

     [Cirzpiał jeśm nędzę a mroz czując, a nie śpiąc ani mnie sen kiedy umdlił]

   • 1874-1891 [1466], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[13], [14], [15]}, volume XXII, Łęczyca, page 16:

     Nye czuye, mylknye soporat

     [Nie czuje, milknie soporat]

   • 1928 [End of the fifteenth century], Jan Janów, editor, Zespół ewangelijny Biblioteki Ordynacji Zamoyskich nr 1116, Warsaw, page 292:

     Pastyrze byly w krolyesthvye onym czvyączy a strzegancz *stroszey *noczney nad thrzodą svogyą

     [Pastyrze byli w krolestwie onym czujący a strzegąc strożej nocnej nad trzodą swoją]

   • End of the 15th century, Ladislas of Gielniów, De nativitate Domini - Pieśń o narodzeniu Pańskim, Gielniów, line 58:

     Pastyrzowye kyedy czvly a gdzy trzod swych przyglądaly, angyol szwyathly gye przestraszyl

     [Pastyrzowie kiedy czuli a gdy trzod swych przyglądali, anjoł światły je przestraszył]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[16], page 68:

     Tey noczy pastuschy pasącz a strzegącz svych czrod czvly

     [Tej nocy pastuszy pasąc a strzegąc swych czrod czuli]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[17], page 595:

     Tegodlya smątna yest duscha moya az do smyerczy. Poczekayczye albo vzdzyersczye brzemyą smatku ku czyrpyenyv a czuyczye se mną

     [Tegodla smętna jest dusza moja aż do śmierci. Poczekajcie albo wzdzierżcie brzemię smętku ku cirpieniu a czujcie se mną]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[18], page 600:

     Nye moglesz se mną czvcz yedney godzyny?

     [Nie mogłeś se mną czuć jednej godziny?]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[19], page 608:

     Wieliko by sie mieli sromać krześcjani, którzy tej nocy nie czują, modląc sie a czując, a udręczając swe ciało

     [Wieliko by sie mieli sromać krześcjani, którzy tej nocy nie czują, modląc sie a czując, a udręczając swe ciało]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[20], pages 608-609:

     Zbawiciel wszego świata tej snadź nocy... czuł a modlił sie, takoż i matka jego, dziewica błogosławiona, syey nocy czuła i modliła sie

     [Zbawiciel wszego świata tej snadź nocy... czuł a modlił sie, takoż i matka jego, dziewica błogosławiona, wszej nocy czuła i modliła sie]

2. (attested in Lesser Poland, Sieradz-Łęczyca, Greater Poland) to watch over, to guard
   • 1930 [c. 1455], “Num”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[21], 3, 6:

     Sgromadz pokolenye Levi a kasz stacz przed Aaronem kaplanem, aby gemv poslvgowali a czvli, a ostrzegali, czoszkoli k slvsbye przislvsze wyelkosci przed stanem swyadzeczstwa

     [Zgromadź pokolenie Lewi a każ stać przed Aaronem kapłanem, aby jemu posługowali a czuli, a ostrzegali, cożkoli k służbie przysłusze wielkości przed stanem świadzieczstwa]

   • 1930 [c. 1455], “Num”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[22], 18, 3:

     Czvcz bødø slvgy kosczelnye..., ale tac, abi kv sødom *swyatnemv y kv oltarzv nye *przistopali

     [Czuć będą sługi kościelnie..., ale tak, aby ku sędom świętnemu i ku ołtarzu nie przystąpali]

   • 1930 [c. 1455], “Num”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[23], 18, 4:

     Acz s tobø sø czvyøczi w strozi stanowey y we wszech obiczayoch gego

     [Ać z tobą są czujący w stroży stanowej i we wszech obyczajoch jego]

   • 1930 [c. 1455], “II Esdr”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[24], 8, 60:

     Ti ssødi sø swyøte, a zloto i srzebro oddano panu bogu..., czzvycye a ostrzegaycye, doiød nye dacye wiodarzom

     [Ty sady są święte, a złoto i srebo oddano Panu Bogu..., czujcie a ostrzegajcie, dojąd nie dacie wiodarzom]

   • 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 26:

     Czucz bandą excubabunt

     [Czuć będą excubabunt]

   • 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 27:

     Czugyą excubant

     [Czują excubant]

   • 1887 [Fifteenth century], Wacław Ubogi z Brodni, edited by Lucjan Malinowski, Modlitwy Wacława. Zabytek języka polskiego z wieku XV odkryty i skopjowany przez Aleksandra Przezdzieckiego wydał i objaśnił Lucyjan Malinowski‎^[25], Krakow, Brodnia, page 90a:

     Nyechay, myly panye, anyol thwoy przy mnye czuye

     [Niechaj miły Panie, anioł Twoj przy mnie czuje]

   • 1916 [second half of the 15th century], Stanisław Słoński, editor, Psałterz puławski‎^[26], Greater Poland, pages 126, 2:

     Alysz gospodzyn strzecz będze myasta, w proznoszcz czuyø, gysz strzegø yego

     [Aliż gospodzin strzeć będzie miasta, w prożność czują, jiż strzegą jego]

   • 1874-1891 [XV p.post.], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[27], [28], [29]}, volume I, page XLVII:

     *Przytho thy czvy a przichod thwoy z trawyenym zawazy

     [Przeto ty czuj a przychod twoj z trawienim zaważy]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[30], page 486:

     Iżeby wiedział ociec czeladny, której godziny złodziej ma przydź, czułby zaprawdę, a nie dałby podkopać domu swego

     [Iżeby wiedział ociec czeladny, której godziny złodziej ma przydź, czułby zaprawdę, a nie dałby podkopać domu swego]

   • 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 39:

     Czaschi czągyączie noczy excubie

     [Czasy czujące nocy excubie]

3. (attested in Lesser Poland, Greater Poland) to keep vigil
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[31], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 62, 1:

     K tobe za swatla czuiø

     [K tobie za światła czuję]

   • 1930 [c. 1455], “Neh”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[32], 1, 11:

     Bødz vcho twe czuyøce ku modlytwye slugy twego

     [Bądź ucho twe czujące ku modlitwie sługi twego]

   • 1875 [End of the 15th century], Stanisław Motty, editor, Książeczka do nabożeństwa Jadwigi księżniczki polskiej‎^[33], Modlitewnik Nawojki, page 169:

     Day my, myly panye Crysthe, mocz z nyeba, yzbych przewyczyązyla dvschnego nyeprzyyaczyelya czvyaczego y walczaczego naprzeczyw mnye

     [Daj mi, miły Panie Kryste, moc z nieba, iżbych przewiciężyła dusznego nieprzyjaciela czującego i walczącego naprzeciw mnie]

   • 1908 [c. 1500], Bolesław Erzepki, editor, Przyczynki do średniowiecznego słownictwa polskiego. I. Glosy polskie wpisane do łacińsko-niemieckiego słownika drukowanego w roku 1490‎^[34], Lubiń, page 11:

     Czvyaczy slvgą suppeta

     [Czująca sługa suppeta]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[35], page 488:

     Tegodla czujcie, bo nie wicie dnia ani godziny

     [Tegodla czujcie, bo nie wicie dnia ani godziny]

4. (attested in Masovia) to try, to attempt
   • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 53:

     Paknyąly powod a sząpyerzs szą oth szebye daleko roszdny, tedy nye gynsza dawnoscz obrzeczona powoda zalvyączego o slodzeysthwo othpądza, nysz tylko trzechlethna, a ma dzyvowacz swemv lenyssthv, bo gdy wszystczy gnvszny a lenywy w posczyganyv swey skody malo czvcz szą obykly

     [Paknięli powod a sąpierz są ot siebie daleko rozdni, tedy nie jinsza dawność obrzeczona powoda żałującego o złodziejstwo otpędza niż tylko trzechletna, a ma[ją] dziwować swemu lenistwu [bo gdy] wszystcy gnuśni a leniwi, [jiż] w pościganiu swej szkody mało czuć są obykli]

   • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 99:

     Tego dlya, abi yeden drugego besschodnego czvl zachowacz, vstawyami

     [Tegodla aby jeden drugiego bezszkodnego czuł zachować, ustawiamy]

   • 1874-1891 [XV p. post.], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[36], [37], [38]}, volume I, page XLVII:

     Czeka lenywy pomoczy od boga, kt[o]hory przycazal na thym swyeczye czucz o sobye

     [Czeka leniwy pomocy od Boga, ktory przykazał na tym świecie czuć o sobie]

5. (intransitive or reflexive with się, attested in Masovia) to know; to think, to suppose, to opine
   • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 57:

     Vstawyamy, ysz gdi ktori naszich slachcziczow dzewką swoyą za mąsz da... A thakesz czvgemy o dzewkach szlachczyczow nyszszych vogevodi, aby ge za zywotha daly mąszom

     [Ustawiamy, iż gdy ktory naszych ślachcicow dziewkę swoję za mąż da... A takież czujemy o dziewkach ślachcicow niższych wojewody, aby je za żywota dali mężom]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[39], page 368:

     O Mojżeszu a o Eljaszu też mistrzowie czują albo rozumieją

     [O Mojżeszu a o Eljaszu też mistrzowie czują albo rozumieją]

   • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 12:

     Ode wszego prawa thego they tho dzyedzyni othpadlym szą czvcz yma

     [Ode wszego prawa [tego] tej to dziedziny otpadłym się czuć ima]

   • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 36:

     Nyewyasta wyecz szą alybo czvy oth wszego prawa bicz odpadlą

     [Niewiasta wiedz się albo czuj ot wszego prawa być odpadła]

   • 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 10:

     Deprehensam id jest perfecte cognitam, improprie: czvgye szą , w krzywocze

     [Deprehensam id jest perfecte cognitam, improprie: czuje się , w krzywocie]

   • 1882 [XV p. post.], Emil Kałużniacki, editor, Kleinere altpolnische Texte aus Handschriften des XV. und des Anfangs des XVI. Jahrhunderts‎^[40], page 274:

     Ny w czem szyą nye czvyącz nullo conscius

     [Ni w czem się nie czując nullo conscius]

   • 1874-1891 [XV p. post.], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[41], [42], [43]}, volume I, page XLV:

     Czugyesz szye, yzesz szye vpyl, waruy szye byesszyadi

     [Czujesz sie, iżeś sie upił, waruj sie biesiady]

6. (attested in Masovia, Greater Poland, Lesser Poland) to sense, to feel (to detect with one's senses)
   • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 47:

     Szs takego othdzelenya strona oboya czvye nyevszytek

     [Z takiego otdzielenia strona oboja czuje nieużytek]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 123v:

     Sentire id est sensu percipere scilicet visu et auditu etc. czvcz

     [Sentire id est sensu percipere scilicet visu et auditu etc. czuć]

   • 1930 [c. 1455], “Gen”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[44], 19, 33:

     On nye czul, gdis to syø z nym polozyla

     [On nie czuł, gdyż to się z nim położyła]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[45], page 85:

     Wszytki rózgi wszelikiego drzewa nakłoniły sie są jemu, obracając sie ku dziecięciu dawały jemu chwałę, bo są czuły swego stworzyciela idąc

     [Wszytki rózgi wszelikiego drzewa nakłoniły sie są jemu, obracając sie ku dziecięciu dawały jemu chwałę, bo są czuły swego stworzyciela idąc]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[46], page 395:

     Było na wysszem piętrze piekła jedno miasto... przeze wszytkiej męki, ktorąż by kto mógł czuć

     [Było na wysszem piętrze piekła jedno miasto... przeze wszytkiej męki, ktorąż by kto mógł czuć]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[47], page 396:

     Byli też niektórzy, którzy mówili, iżby dusze i anieli mieli ciało s powietrza, by inako nie mogli czuć ognia żgącego

     [Byli też niektórzy, którzy mówili, iżby dusze i anieli mieli ciało s powietrza, by inako nie mogli czuć ognia żgącego]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[48], page 631:

     Źli... ba­ cząc poślednie rzeczy, czuż świeckie, zapominają przyszłych, czuż duchownych, bo w nich czuje oko myśli, a przeto pr[z]odku zapomniawszy czują światu

     [Źli... ba­ cząc poślednie rzeczy, czuż świeckie, zapominają przyszłych, czuż duchownych, bo w nich czuje oko myśli, a przeto pr[z]odku zapomniawszy czują światu]

   • 1885-2024 [XV ex.], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne‎^[49], volume V, Kurów (Bochnia), page 104:

     Lyelya sz czyerznya wyrosla, gdy panna z z[d]ydostwa poschla, Zydowye panny nye znaly, nyey vonyey dobrze czuly

     [Lelija z cierznia wyrosła, gdy panna z Ż[d]ydostwa poszła, Żydowie panny nie znali, ni jej woniej dobrze czuli]

   1. (hapax legomenon) to feel; to predict; to forefeel, to presage (to have a feeling something will happen)
      • 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 63:

        Czugye odoratur

        [Czuje odoratur]

7. (attested in Lesser Poland, Silesia) The meaning of this term is uncertain.
   • 1874-1891 [15th century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[50], [51], [52]}, volume XLVII, page 358:

     Czuya sentit

     [Czuje sentit]

   • 1907 [c. 1470], Jakub Parkoszowic, edited by Jan Łoś, Traktat o ortografii polskiej‎^[53], Żurawica, Świętokrzyskie Voivodeship, Krakow, page 406:

     Czuge

     [Czuje]

   • 1885-2024 [XV p. post.], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne‎^[54], volume III, Wrocław, page 288:

     Wszelykego czuyaczego

     [Wszelikiego czującego]

8. The meaning of this term is uncertain.
   • 1880-1894 [MIddle of the 15th century], Sprawozdania Komisji Językowej Akademii Umiejętności‎^[55], volume V, page 279:

     Cum eciam ad guttulas longe inferioris deuocionis czvyącz male kropye daleko mneyschego

     [Cum eciam ad guttulas longe inferioris deuocionis czując małe kropie daleko mniejszego]

   • 1930 [c. 1455], “Gen”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[56], 18, 31:

     Bo gednego czuyø y rzekl

     [BO jednego czują i rzekł]

• Polish: czuć
• Silesian: czuć

• Boryś, Wiesław (2005) “czuć”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Sławski, Franciszek (1958-1965) “czuć”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• Mańczak, Witold (2017) “czuć”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “czuć”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “czuć”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “czuć”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

Inherited from Old Polish czuć. Cognate with English show and caution.

• Audio 1; “czuć”:

  (file)

• Audio 2; “czuć”:

  (file)

• Audio 3; “czuć się”:

  (file)

• Rhymes: -ut͡ɕ
• Syllabification: czuć

czuć impf (perfective poczuć)

1. (transitive) to feel, to sense (to perceive with one's senses)

   Synonyms: odczuwać, uczuwać

   1. (transitive) to smell (to sense with the nose)

      Synonym: wąchać

   2. (transitive) to taste (to sense with the tongue)
   3. (transitive, obsolete) to hear (to sense with one's ears)

      Synonym: słyszeć

2. (transitive) to feel (to experience or have a particular emotion) [with do (+ genitive) ‘for/towards whom’]

   Synonyms: mieć, odczuwać, uczuwać, żywić

3. (transitive) to feel (to suspect or realize that something is happening)

   Synonym: odczuwać

4. (transitive) to feel (to suspect or realize that something will happen)

   Synonym: przeczuwać

   Tak żem czuł... ― I had a feeling that that was going to happen...

5. (intransitive, obsolete) to stay up (to not sleep)
6. (transitive, Middle Polish) to be alert or attentive; to try, to strive; to take care of, to look after; to guard, to defend
7. (Middle Polish) to feel; Further details are uncertain.
   • 1564, J. Mączyński, Lexicon‎^[57], page 124c:

     Sentire, Czuć.

     [Sentire, Czuć.]

   • 1588, A. Calepinus, Dictionarium decem linguarum‎^[58], page 790a:

     Persentio – Dobrzeczuię.

     [Persentio – Dobrzeczuję.]

8. (reflexive with się) to feel (to experience an emotion or other mental state)
9. (reflexive with się) to feel like (to consider oneself as having traits particular to some group, personality, etc.) [with instrumental ‘like who’]

   Synonym: uważać się

10. (reflexive with się, obsolete) to be conscious
11. (reflexive with się, Middle Polish, expressive) to feel (to suspect or realize that something will happen)
12. (reflexive with się, Middle Polish) to realize (to become aware of)

    Synonyms: uświadamiać się, zdawać sobie sprawę

13. (reflexive with się, Middle Polish) to be on guard; to think carefully; to look after; to try, to take care of

czuć impf

1. (transitive) to feel (to know well, typically by intuition)
2. (transitive) to forefeel, to presage, to sense

czuć impf

1. (impersonal) to smell (to emit a particular smell, especially a bad one) [with accusative or od (+ genitive) ‘who/what smells’, along with instrumental ‘of what’]
2. (impersonal) to be felt (to be sensed)
3. (impersonal) to be felt (to be detected as a particular thing or person) [with accusative or od (+ genitive) ‘who/what feels’, along with instrumental ‘as what’]

   Czuć było, że jesteś Polakiem. ― I could tell that you were a Pole.

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), czuć is one of the most used words in Polish, appearing 2 times in scientific texts, 0 times in news, 3 times in essays, 42 times in fiction, and 32 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 79 times, making it the 812th most common word in a corpus of 500,000 words.^[1]

• czuć in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• czuć się in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• czuć in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “czuć”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “czuć się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “CZUĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 28.02.2019
• “CZUĆ%20SIĘ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 16.01.2015
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “czuć”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “czuć”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “czuć”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 1, Warsaw, page 404
• czuć in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
• czuć się in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
• Wanda Decyk-Zięba, editor (2018-2022), “czuć”, in Dydaktyczny Słownik Etymologiczno-historyczny Języka Polskiego [A Didactic, Historical, Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish), →ISBN

Inherited from Old Polish czuć.

• IPA^(key): /ˈt͡ʂut͡ɕ/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ut͡ɕ
• Syllabification: czuć

czuć impf (perfective poczuć)

1. (transitive) to feel (to sense using touch or neurons)
2. (reflexive with sie) to feel (to experience an emotion or other mental state)

czuć impf

1. (impersonal) to smell (to emit a particular smell, especially a bad one)

• czuc in dykcjonorz.eu
• czuć in silling.org
• czuć_sie in silling.org
• czuć_czym in silling.org
• Aleksandra Wencel (2023) “cuć”, in Dykcjůnôrz ślų̊sko-polski, page 129
• Aleksandra Wencel (2023) “cuć śe”, in Dykcjůnôrz ślų̊sko-polski, page 129