nước

• nác

From Proto-Vietic *ɗaːk (“water”), from Proto-Mon-Khmer *ɗaak (“water”).

nước

1. water
2. country

• Vietnamese: nước

• Alexandre de Rhodes (1651) “nước”, in Dictionarium Annamiticum Lusitanum et Latinum (in Middle Vietnamese, Latin, and Portuguese), Rome: Propaganda Fide

• (Hà Nội) IPA^(key): [nɨək̚˧˦]
• (Huế) IPA^(key): [nɨək̚˦˧˥]
• (Saigon) IPA^(key): [nɨək̚˦˥]

• Audio (Hà Nội):

  (file)

From Proto-Vietic *ɗaːk (“water”), from Proto-Austroasiatic *ɗaːkʔ (“water”). Cognates with Nghệ An/Hà Tĩnh dialects nác, Muong đác, Nguôn đác, Khmer ទឹក (tik), Bahnar đak, Eastern Mnong dak, Central Nicobarese râk/dâk, Santali ᱫᱟᱜ (dak’) and Sanskrit दक (daka).

The sense of "country" is attested already in Phật thuyết đại báo phụ mẫu ân trọng kinh (佛說大報父母恩重經), where the term was spelled as 渃. Attested as nước in the Dictionarium Annamiticum Lusitanum et Latinum (1651).

• (North Central Vietnam) nác (no diphthongization)

nước • (渃)

1. water
   • 2016 June 15, “Nước bẩn lấy máu mà rửa!”, in Tuổi Trẻ Online‎^[1]:

     Vua hỏi: tay bẩn thì lấy nước để rửa, rứa nước bẩn lấy chi mà rửa? Ông quan thị vệ hoảng hốt, không biết trả lời thế nào. Vua liền nhấn giọng: “Nước bẩn thì lấy máu mà rửa!”.

     The emperor (Duy Tân) asked: “If your hands are dirty, you would wash them with water. But if the water (= country) is dirty, what would you wash it with?” The flustered court officials could not answer. The emperor then raised his voice: “If the water / country is dirty, you should wash it with blood!”

2. liquid; fluid

   nước cam ― orange juice

   nước chanh ― lime juice

   nước dừa ― coconut water

   nước mắt ― tear

   nước mũi ― mucus

   nước đái ― piss

   nước tiểu ― urine

   nước xô-đa ― soda water

   • (Can we date this quote?), Hoài An, “Dòng sông băng [Icy River]”:

     Nếu có nước mắt, nếu có yêu thương,
     Mênh mông dòng sông thì thầm cùng em.

     If there are tears, if there’s love,
     The vast river will whisper with you.

3. the liquid part of a broth

   Synonyms: nước dùng, nước lèo

4. short for đất nước (“country; polity”)

   nước Mỹ ― the United States

   • 19th century, Bà Huyện Thanh Quan, Qua đèo Ngang [Passing by the Ngang Pass]:

     𢖵渃𤴬𢚸𡥵蟈蟈
     傷茄痗𠰘丐𬷬𬷬

     Nhớ nước, đau lòng con cuốc cuốc,
     Thương nhà, mỏi miệng cái da da.

     Missing its land, a swamphen feels hurt deeply,
     Longing for its home, a francolin's screaming desperately.

• (broth): cái

Possible doublet of bước (“to step”).

(classifier cái) nước • (著)

1. (chiefly in board games) move, step

   nước cờ khôn ngoan ― a brilliant move (in chess)