لاجورد
Chagatai
Etymology
Noun
لاجورد (transliteration needed)
Descendants
References
Ottoman Turkish
Etymology
Borrowed from Persian لاجورد (lâjvard, “lapis lazuli”).
Noun
لاجورد • (lâcverd, laciverd)
- lapis lazuli, a deep-blue stone, used in making jewelry
- azure, the blue colour of the sky on a clear day
- azure:
Derived terms
- لاجوردی (lâcverdi, laciverdi, “of the color of lapis lazuli”)
Descendants
- Turkish: lacivert
- → Armenian: լաճիվէրտ (lačivērt) — Constantinople
Further reading
- Çağbayır, Yaşar (2007) “lacivert”, in Ötüken Türkçe Sözlük (in Turkish), volume 1, Istanbul: Ötüken Neşriyat, page 2922
- Hindoglu, Artin (1838) “لاجورد”, in Hazine-i lûgat ou dictionnaire abrégé turc-français[2], Vienna: F. Beck, page 409a
- Kélékian, Diran (1911) “لاجورد”, in Dictionnaire turc-français[3] (in French), Constantinople: Mihran, page 1071
- Meninski, Franciszek à Mesgnien (1687) “Cyanus”, in Complementum thesauri linguarum orientalium, seu onomasticum latino-turcico-arabico-persicum, simul idem index verborum lexici turcico-arabico-persici, quod latinâ, germanicâ, aliarumque linguarum adjectâ nomenclatione nuper in lucem editum[4], Vienna, column 318
- Meninski, Franciszek à Mesgnien (1680) “لاجورد”, in Thesaurus linguarum orientalium, Turcicae, Arabicae, Persicae, praecipuas earum opes à Turcis peculiariter usurpatas continens, nimirum Lexicon Turkico-Arabico-Persicum[5], Vienna, column 4127
- Nişanyan, Sevan (2002–) “lacivert”, in Nişanyan Sözlük
- Redhouse, James W. (1890) “لاجورد”, in A Turkish and English Lexicon[6], Constantinople: A. H. Boyajian, page 1619
Pashto
Noun
لاجورد • (transliteration needed) ?
Further reading
Persian
Alternative forms
Etymology
Usually considered to be from the place name لاژورد (Lāžvard) in Badakhshan where the stone was mined.
The first component, لاژ, is from Proto-Indo-European *ǵʰelh₃- (“green”) and cognate to Old Irish glas.
But according to Bailey, the second component goes back to Proto-Iranian *varta- (“stone”) and is cognate with Wakhi wurt (“stone”), Northern Kurdish ber (“stone”), Central Kurdish بەرد (berd, “stone”), Northern Luri بٱرد (bard, “stone”), Khotanese [script needed] (ūḍāra-, “crystal”), ultimately from Proto-Indo-European *wel- (“to press together”), for which Pokorny cites Ancient Greek εἴλω (eílō, “to roll up, pack close”), Latin vulgus (“the public; a crowd”), and Proto-Slavic *vȃlъ (“roll; wave; barrage, heap”) as cognates.
Pronunciation
- (Classical Persian) IPA(key): /laːd͡ʒ.ˈwaɾd/, /laː.d͡ʒa.ˈwaɾd/
- (Dari, formal) IPA(key): [lɑːd͡ʒ.wǽɹd̪], [lɑː.d͡ʒä.wǽɹd̪]
- (Iran, formal) IPA(key): [lɒːd͡ʒ.vǽɹd̪̥], [lɒː.d͡ʒe.vǽɹd̪̥]
- (Tajik, formal) IPA(key): [lɔd͡ʒ.vǽɹd̪], [lɔ.d͡ʒä.vǽɹd̪]
| Readings | |
|---|---|
| Classical reading? | lājwárd, lājawárd |
| Dari reading? | lājward, lājaward |
| Iranian reading? | lâjvard, lâjevard |
| Tajik reading? | lojvard, lojavard |
Noun
لاجورد • (lâjvard, lâjavard)
- (mineralogy) lapis lazuli
- 982, Hudūd al-'Ālam
- و اندر بدخشان معدن سیم است و زر و بیجاده و لاجورد.
- va andar badaxšân ma'dan-i sêm ast u zar u bîjâda u lâjavard.
- and in Badakhshan there are mines of silver, gold, ruby, and lapis lazuli.
- 982, Hudūd al-'Ālam
- azure, lapis lazuli (color)
- Synonym: لاجوردی (lâjvardi)
Derived terms
- لاجوردی (lâjvardi)
Descendants
- Malay: lazuardi (لازواردي)
- Indonesian: lazuardi
- Tajik: ложвард (ložvard), лоҷвард (lojvard), лоҷувард (lojuvard)
- → Arabic: لَازَوَرْد (lāzaward)
- →⇒ Byzantine Greek: λαζούριον (lazoúrion), λαζούριν (lazoúrin)
- Greek: λαζούρι (lazoúri), λαζούριον (lazoúrion)
- →⇒ Coptic: ⲁ̀ⲥⲓⲗⲱⲛ (àsilōn)
- → Medieval Latin: lazulum, lapis lazuli, lazurius, lazurium, lazur, azzurum, azura, azolum
- →⇒ Byzantine Greek: λαζούριον (lazoúrion), λαζούριν (lazoúrin)
- → Azerbaijani: lacivərd
- → Chagatai: لاجورد
- → Classical Syriac: ܠܐܙܘܪܕ (lāʾzward), ܠܙܘܪܕ (lāzward)
- → English: lajvard
- → Georgian: ლაჟვარდი (lažvardi), ლაჟვარდოვანი (lažvardovani)
- → Gujarati: લાજવર્દ (lājvard)
- → Hindustani:
- → English: lajward
- → Kurdish:
- Central Kurdish: لاجەوەرد (lacewerd), لاجیوەرد (lacîwerd)
- Northern Kurdish: lacwerd, laciwerd, lajwerd, lajiwerd
- → Middle Armenian: լազուարթ (lazuartʻ), լազվարդ (lazvard), լազուվարդ (lazuvard), լազուարդ (lazuard), լազուար (lazuar), լաժուարդ (lažuard), լաժուրդ (lažurd), լաջուարդ (laǰuard), լաջվարդ (laǰvard), լաճվարդ (lačvard), լաճվարտ (lačvart), լաճիվարդ (lačivard), լաճուարտ (lačuart),
- Armenian: լաջվարդ (laǰvard)
- → Ottoman Turkish: لاجورد (lâceverd), لاژورد (lâjverd)
- Turkish: lacivert
- → Punjabi:
- → Sanskrit: राजावर्त (rājāvarta), लाजवर्त (lājavarta), राजपट्ट (rājapaṭṭa)
- → Sogdian: 𐽀𐼰𐼿𐼱𐽀𐽂 (rʾcβrt /rājβart/), [script needed] (rʾzβrt /rājwart/, “Rajwart (name of the king of elephants)”)
- → Tocharian A: rājavart
- → Old Uyghur: 𐽾𐽴𐽰𐽱𐽾𐾀 (rzʾβrt /razavart/)
- → Mongolic: *ᠷᠠᠰᠢᠸᠠᠷᠲ (*rašiwart) (later mistaken as *ᠷᠠᠰᠢᠸᠠᠷᠤᠨ (*rašiwar-un))
- Middle Mongol: ᠷᠠᠰᠢᠸᠠᠷ (rasiwar, “lapis lazuli”), ᠷᠠᠰᠢᠶᠠᠷ (rasiyar)
- → Mongolic: *ᠷᠠᠰᠢᠸᠠᠷᠲ (*rašiwart) (later mistaken as *ᠷᠠᠰᠢᠸᠠᠷᠤᠨ (*rašiwar-un))
- → Old Uyghur: 𐽾𐽴𐽰𐽱𐽾𐾀 (rzʾβrt /razavart/)
- → Tocharian B: rājawat
References
- Ačaṙean, Hračʻeay (1973) “լազուարթ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume II, Yerevan: University Press, pages 256–257
- Pokorny, Julius (1959) “³u̯el-”, in Indogermanisches etymologisches Wörterbuch [Indo-European Etymological Dictionary] (in German), volume 3, Bern, München: Francke Verlag, page 1138
- Bailey, H. W. (1979) “ūḍāra-”, in Dictionary of Khotan Saka, Cambridge, London, New York, Melbourne: Cambridge University press, page 36b
- Lokotsch, Karl (1927) Etymologisches Wörterbuch der europäischen Wörter orientalischen Ursprungs (in German), Heidelberg: Carl Winter’s Universitätsbuchhandlung, § 1311, page 104b
- Mayrhofer, Manfred (1976) Kurzgefasstes Etymologisches Wörterbuch des Altindischen [A Concise Etymological Sanskrit Dictionary][8] (in German), volume III, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 51
- Mayrhofer, Manfred (2001) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan][9] (in German), volume III, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 427
Punjabi
Etymology
Noun
لاجْوَرْد • (lājvard) m (Gurmukhi spelling ਲਾਜਵਰਦ)
- (mineralogy) lapis lazuli
- azure (color)
Related terms
- لاجْوَرْدِی (lājvardī)
Sindhi
Etymology
Noun
لاجَوَرْدُ • (lājavardu) m
- (mineralogy) lapis lazuli
- azure (color)
Further reading
- Parmanand, Mewaram (1910) “لاجَوَرْدُ”, in Sindhi-English Dictionary, Hyderabad, Sindh: The Sind Juvenile Co-operative Society
- “لاجورد”, in Sindhi-English Dictionary, University of Chicago: Center for Language Engineering, Pakistan, 1866–1938
Urdu
Etymology
Pronunciation
- (Standard Urdu) IPA(key): /lɑːd͡ʒ.ʋəɾd̪/
Noun
لاجْوَرْد • (lājvard) m (Hindi spelling लाजवर्द)
- (mineralogy) lapis lazuli
- azure (color)
Related terms
- لاجوردی (lājvardī)
Further reading
- “لاجورد”, in ریخْتَہ لُغَت (rexta luġat) - Rekhta Dictionary [Urdu dictionary with meanings in Hindi & English], Noida, India: Rekhta Foundation, 2025.