𐽾𐽴𐽰𐽱𐽾𐾀
Old Uyghur
| Uyghur script | 𐽰𐽰𐽾𐽰𐽿𐽳𐽸 (ʾʾrʾšwd /arašud/) 𐽾𐽿𐽶𐽾𐽱𐽰𐽸 (ršyrβʾd /arïšavad/) 𐽾𐽰𐽿𐽶𐽾𐽰𐽱𐽰𐽾𐾀 (rʾšyrʾβʾrt /raširavart/) 𐽾𐽰𐽴𐽰𐽱𐽾𐾀 (rʾzʾβrt /razavrt/) 𐽾𐽰𐽴𐾅𐽰𐽱𐽾𐾀 (rʾz̤ʾβrt /raʒavrt/) 𐽾𐽴𐾅𐽰𐽱𐽾𐾀 (rz̤ʾβrt /rʒavrt/) 𐽾𐽰𐽴𐽰𐽳𐽾𐾀 (rʾzʾwrt /razaurt, razurt/) 𐽾𐽰𐽴𐾅𐽱𐽶𐾀 (rʾz̤βyt /raʒvit/) 𐽾𐽿𐽶𐽾𐽱𐽰𐾀 (ršyrβʾt /rširvat/) |
|---|---|
| Manichaean script | 𐫡𐫋𐫀𐫁𐫡𐫎 (rjʾbrṯ /raʒavart/) |
| Han script | 那尺凹兒 (na.tsyhek.ʔeap.nye /načivar/) |
Etymology
Derived from Sanskrit राजावर्त (rājāvarta), via Tocharian A rājavart and Tocharian B rājawat. Ultimately from Classical Persian لاجورد (lâjavard).
Cognate with Sogdian 𐽀𐼰𐼿𐼱𐽀𐽂 (rʾcβrt /rājβart/) and Turkish lacivert.
Noun
𐽾𐽴𐽰𐽱𐽾𐾀 (rzʾβrt /razavart, raʒavïrt/)
- (mineralogy) lapis lazuli, lazurite
- Synonym: 𐽱𐽰𐽶𐽸𐽳𐽾𐽶 (βʾydwry /vayduri/)
Declension
| singular | definite plural | |
|---|---|---|
| nominative | 𐽾𐽴𐽰𐽱𐽾𐾀 (rzʾβrt) | 𐽾𐽴𐽰𐽱𐽾𐾀𐾁𐽰𐽾 (rzʾβrtlʾr) |
| genitive | 𐽾𐽴𐽰𐽱𐽾𐾀𐽺𐽶𐽺𐽷 (rzʾβrtnynk) | 𐽾𐽴𐽰𐽱𐽾𐾀𐾁𐽰𐽾𐽺𐽶𐽺𐽷 (rzʾβrtlʾrnynk) |
| dative | 𐽾𐽴𐽰𐽱𐽾𐾀𐽲𐽰 (rzʾβrtqʾ) | 𐽾𐽴𐽰𐽱𐽾𐾀𐾁𐽰𐽾𐽲𐽰 (rzʾβrtlʾrqʾ) |
| accusative | 𐽾𐽴𐽰𐽱𐽾𐾀𐽶𐽲 (rzʾβrtyq), 𐽾𐽴𐽰𐽱𐽾𐾀𐽺𐽶 (rzʾβrtny) | 𐽾𐽴𐽰𐽱𐽾𐾀𐾁𐽰𐽾𐽶𐽲 (rzʾβrtlʾryq), 𐽾𐽴𐽰𐽱𐽾𐾀𐾁𐽰𐽾𐽺𐽶 (rzʾβrtlʾrny) |
| locative | 𐽾𐽴𐽰𐽱𐽾𐾀𐾀𐽰 (rzʾβrttʾ) | 𐽾𐽴𐽰𐽱𐽾𐾀𐾁𐽰𐽾𐾀𐽰 (rzʾβrtlʾrtʾ) |
| ablative | 𐽾𐽴𐽰𐽱𐽾𐾀𐾀𐽶𐽺 (rzʾβrttyn) | 𐽾𐽴𐽰𐽱𐽾𐾀𐾁𐽰𐽾𐾀𐽶𐽺 (rzʾβrtlʾrtyn) |
| instrumental | 𐽾𐽴𐽰𐽱𐽾𐾀𐽶𐽺 (rzʾβrtyn) | 𐽾𐽴𐽰𐽱𐽾𐾀𐾁𐽰𐽾𐽶𐽺 (rzʾβrtlʾryn) |
| equative | 𐽾𐽴𐽰𐽱𐽾𐾀𐽽𐽰 (rzʾβrtcʾ) | |
| directive | 𐽾𐽴𐽰𐽱𐽾𐾀𐽲𐽰𐽾𐽳 (rzʾβrtqʾrw), 𐽾𐽴𐽰𐽱𐽾𐾀𐽾𐽰 (rzʾβrtrʾ) | |
| similative | 𐽾𐽴𐽰𐽱𐽾𐾀𐾁𐽰𐽶𐽳 (rzʾβrtlʾyw) |
Compound terms
Derived terms
Descendants
- → Mongolic: *ᠷᠠᠰᠢᠸᠠᠷᠲ (*rašiwart) (later mistaken as *ᠷᠠᠰᠢᠸᠠᠷᠤᠨ (*rašiwar-un))
- Middle Mongol: ᠷᠠᠰᠢᠸᠠᠷ (rasiwar, “lapis lazuli”), ᠷᠠᠰᠢᠶᠠᠷ (rasiyar)
See also
| 𐽰𐽰𐽲 (ʾʾq /aḳ/), 𐽶𐽳𐽾𐽳𐽺𐽷 (ywrwnk /yürüŋ/) | 𐽼𐽳𐽴 (pwz /boz/), 𐽷𐽳𐽶𐽷 (kwyk /kök/) | 𐽲𐽰𐽾𐽰 (qʾrʾ /ḳara/) |
| 𐽰𐽰𐾁 (ʾʾl /al/), 𐽲𐽶𐽴𐽶𐾁 (qyzyl /ḳïzïl/) | 𐽰𐽰𐽾 (ʾʾr /ar/), 𐽶𐽰𐽲𐽶𐽴 (yʾqyz /yaġïz/) | 𐽻𐽰𐽾𐽶𐽲 (sʾryq /sarïġ/) |
| 𐽷𐽳𐽶𐽷 (kwyk /kök/), 𐽶𐽰𐽿𐽶𐾁 (yʾšyl /yašïl/) | ||
| 𐽽𐽰𐽽 (cʾc /čač/) | 𐽷𐽳𐽶𐽷 (kwyk /kök/) | 𐽷𐽳𐽶𐽷𐽳𐽿 (kwykwš /köküš/), 𐽾𐽴𐽰𐽱𐽾𐾀 (rzʾβrt /razavart/) |
| 𐽶𐽶𐽼𐽷𐽶𐽺 (yypkyn /yipgin/) | 𐽲𐽶𐽴𐽲𐽰𐽺 (qyzqʾn /ḳïzġan/), 𐽻𐽰𐽴𐽲𐽰𐽺 (sʾzqʾn /sazġan/) |
References
- Caferoğlu, Ahmet (1968) “razurt”, in Eski Uygur Türkçesi Sözlüğü (Türk Dil Kurumu Yayınları; 260) (in Turkish), Istanbul: Edebiyat Fakültesi Basımevi, page 191
- Nadeljajev, V. M.; Nasilov, D. M.; Tenišev, E. R.; Ščerbak, A. M., editors (1969), “RAŽAVRT”, in Drevnetjurkskij slovarʹ [Dictionary of Old Turkic] (in Russian), Leningrad: USSR Academy of Sciences, Nauka, page 477
- Wilkens, Jens (2021) “ražav(a)rt ~ r(a)žav(a)rt”, in Handwörterbuch des Altuigurischen (in German), Göttingen: Akademie der Wissenschaften zu Göttingen, page 569
- Yunusoğlu, Mağfiret Kemal (2012) Uygurca-Çince İdikut Sözlüğü[1] (in Turkish), Türk Dil Kurumu Yayınları, →ISBN, page 91