𐽾𐽴𐽰𐽱𐽾𐾀

Old Uyghur

Orthographic variants
Uyghur script 𐽰𐽰𐽾𐽰𐽿𐽳𐽸 (ʾʾrʾšwd /⁠arašud⁠/)
𐽾𐽿𐽶𐽾𐽱𐽰𐽸 (ršyrβʾd /⁠arïšavad⁠/)
𐽾𐽰𐽿𐽶𐽾𐽰𐽱𐽰𐽾𐾀 (rʾšyrʾβʾrt /⁠raširavart⁠/)
𐽾𐽰𐽴𐽰𐽱𐽾𐾀 (rʾzʾβrt /⁠razavrt⁠/)
𐽾𐽰𐽴𐾅𐽰𐽱𐽾𐾀 (rʾz̤ʾβrt /⁠raʒavrt⁠/)
𐽾𐽴𐾅𐽰𐽱𐽾𐾀 (rz̤ʾβrt /⁠rʒavrt⁠/)
𐽾𐽰𐽴𐽰𐽳𐽾𐾀 (rʾzʾwrt /⁠razaurt, razurt⁠/)
𐽾𐽰𐽴𐾅𐽱𐽶𐾀 (rʾz̤βyt /⁠raʒvit⁠/)
𐽾𐽿𐽶𐽾𐽱𐽰𐾀 (ršyrβʾt /⁠rširvat⁠/)
Manichaean script 𐫡𐫋𐫀𐫁𐫡𐫎 (rjʾbrṯ /⁠raʒavart⁠/)
Han script 那尺凹兒 (na.tsyhek.ʔeap.nye /⁠načivar⁠/)

Etymology

Derived from Sanskrit राजावर्त (rājāvarta), via Tocharian A rājavart and Tocharian B rājawat. Ultimately from Classical Persian لاجورد (lâjavard).

Cognate with Sogdian 𐽀𐼰𐼿𐼱𐽀𐽂 (rʾcβrt /⁠rājβart⁠⁠/) and Turkish lacivert.

Noun

𐽾𐽴𐽰𐽱𐽾𐾀 (rzʾβrt /razavart, raʒavïrt/)

  1. (mineralogy) lapis lazuli, lazurite
    Synonym: 𐽱𐽰𐽶𐽸𐽳𐽾𐽶 (βʾydwry /⁠vayduri⁠/)

Declension

Declension of 𐽾𐽴𐽰𐽱𐽾𐾀
singular definite plural
nominative 𐽾𐽴𐽰𐽱𐽾𐾀 (rzʾβrt) 𐽾𐽴𐽰𐽱𐽾𐾀𐾁𐽰𐽾 (rzʾβrtlʾr)
genitive 𐽾𐽴𐽰𐽱𐽾𐾀𐽺𐽶𐽺𐽷 (rzʾβrtnynk) 𐽾𐽴𐽰𐽱𐽾𐾀𐾁𐽰𐽾𐽺𐽶𐽺𐽷 (rzʾβrtlʾrnynk)
dative 𐽾𐽴𐽰𐽱𐽾𐾀𐽲𐽰 (rzʾβrtqʾ) 𐽾𐽴𐽰𐽱𐽾𐾀𐾁𐽰𐽾𐽲𐽰 (rzʾβrtlʾrqʾ)
accusative 𐽾𐽴𐽰𐽱𐽾𐾀𐽶𐽲 (rzʾβrtyq), 𐽾𐽴𐽰𐽱𐽾𐾀𐽺𐽶 (rzʾβrtny) 𐽾𐽴𐽰𐽱𐽾𐾀𐾁𐽰𐽾𐽶𐽲 (rzʾβrtlʾryq), 𐽾𐽴𐽰𐽱𐽾𐾀𐾁𐽰𐽾𐽺𐽶 (rzʾβrtlʾrny)
locative 𐽾𐽴𐽰𐽱𐽾𐾀𐾀𐽰 (rzʾβrttʾ) 𐽾𐽴𐽰𐽱𐽾𐾀𐾁𐽰𐽾𐾀𐽰 (rzʾβrtlʾrtʾ)
ablative 𐽾𐽴𐽰𐽱𐽾𐾀𐾀𐽶𐽺 (rzʾβrttyn) 𐽾𐽴𐽰𐽱𐽾𐾀𐾁𐽰𐽾𐾀𐽶𐽺 (rzʾβrtlʾrtyn)
instrumental 𐽾𐽴𐽰𐽱𐽾𐾀𐽶𐽺 (rzʾβrtyn) 𐽾𐽴𐽰𐽱𐽾𐾀𐾁𐽰𐽾𐽶𐽺 (rzʾβrtlʾryn)
equative 𐽾𐽴𐽰𐽱𐽾𐾀𐽽𐽰 (rzʾβrtcʾ)
directive 𐽾𐽴𐽰𐽱𐽾𐾀𐽲𐽰𐽾𐽳 (rzʾβrtqʾrw), 𐽾𐽴𐽰𐽱𐽾𐾀𐽾𐽰 (rzʾβrtrʾ)
similative 𐽾𐽴𐽰𐽱𐽾𐾀𐾁𐽰𐽶𐽳 (rzʾβrtlʾyw)

Compound terms

  • 𐽾𐽴𐽰𐽱𐽾𐾀 𐽰𐽳𐽺𐽷𐾁𐽳𐽷 (rzʾβrt ʾwnklwk /⁠razavart öŋlüg⁠/, indigo, navy blue)

Derived terms

  • 𐽾𐽴𐽰𐽱𐽾𐾀𐾁𐽶𐽲 (rzʾβrtlyq /⁠razavartlïġ⁠/, lazurite stone)

Descendants

  • Mongolic: *ᠷᠠᠰᠢᠸᠠᠷᠲ (*rašiwart) (later mistaken as *ᠷᠠᠰᠢᠸᠠᠷᠤᠨ (*rašiwar-un))
    • Middle Mongol: ᠷᠠᠰᠢᠸᠠᠷ (rasiwar, lapis lazuli), ᠷᠠᠰᠢᠶᠠᠷ (rasiyar)

See also

Colors in Old Uyghur · 𐽼𐽳𐽸𐽳𐽲 (pwdwq /⁠boduġ⁠/), 𐽰𐽳𐽶𐽺𐽷 (ʾwynk /⁠öŋ⁠/) (layout · text)
     𐽰𐽰𐽲 (ʾʾq /⁠aḳ⁠/), 𐽶𐽳𐽾𐽳𐽺𐽷 (ywrwnk /⁠yürüŋ⁠/)      𐽼𐽳𐽴 (pwz /⁠boz⁠/), 𐽷𐽳𐽶𐽷 (kwyk /⁠kök⁠/)      𐽲𐽰𐽾𐽰 (qʾrʾ /⁠ḳara⁠/)
             𐽰𐽰𐾁 (ʾʾl /⁠al⁠/), 𐽲𐽶𐽴𐽶𐾁 (qyzyl /⁠ḳïzïl⁠/)              𐽰𐽰𐽾 (ʾʾr /⁠ar⁠/), 𐽶𐽰𐽲𐽶𐽴 (yʾqyz /⁠yaġïz⁠/)              𐽻𐽰𐽾𐽶𐽲 (sʾryq /⁠sarïġ⁠/)
                          𐽷𐽳𐽶𐽷 (kwyk /⁠kök⁠/), 𐽶𐽰𐽿𐽶𐾁 (yʾšyl /⁠yašïl⁠/)             
             𐽽𐽰𐽽 (cʾc /⁠čač⁠/)              𐽷𐽳𐽶𐽷 (kwyk /⁠kök⁠/)              𐽷𐽳𐽶𐽷𐽳𐽿 (kwykwš /⁠köküš⁠/), 𐽾𐽴𐽰𐽱𐽾𐾀 (rzʾβrt /⁠razavart⁠/)
             𐽶𐽶𐽼𐽷𐽶𐽺 (yypkyn /⁠yipgin⁠/)                           𐽲𐽶𐽴𐽲𐽰𐽺 (qyzqʾn /⁠ḳïzġan⁠/), 𐽻𐽰𐽴𐽲𐽰𐽺 (sʾzqʾn /⁠sazġan⁠/)

References

  • Caferoğlu, Ahmet (1968) “razurt”, in Eski Uygur Türkçesi Sözlüğü (Türk Dil Kurumu Yayınları; 260) (in Turkish), Istanbul: Edebiyat Fakültesi Basımevi, page 191
  • Nadeljajev, V. M.; Nasilov, D. M.; Tenišev, E. R.; Ščerbak, A. M., editors (1969), “RAŽAVRT”, in Drevnetjurkskij slovarʹ [Dictionary of Old Turkic] (in Russian), Leningrad: USSR Academy of Sciences, Nauka, page 477
  • Wilkens, Jens (2021) “ražav(a)rt ~ r(a)žav(a)rt”, in Handwörterbuch des Altuigurischen (in German), Göttingen: Akademie der Wissenschaften zu Göttingen, page 569
  • Yunusoğlu, Mağfiret Kemal (2012) Uygurca-Çince İdikut Sözlüğü[1] (in Turkish), Türk Dil Kurumu Yayınları, →ISBN, page 91