राजमार्ग
Hindi
Etymology
Etymology tree
Borrowed from Sanskrit राजमार्ग (rājamārga). By surface analysis, राज (rāj, “king”) + मार्ग (mārg, “road”).
Pronunciation
- (Delhi) IPA(key): /ɾɑːd͡ʒ.mɑːɾɡ/, [ɾäːd͡ʒ.mäːɾɡ]
- Rhymes: -ɑːɾɡ
- Hyphenation: राज‧मार्ग
Noun
राजमार्ग • (rājmārg) m (Urdu spelling راج مارْگ)[1][2][3]
- highway, interstate
- Synonyms: राजपथ (rājpath), (rare) शाहराह (śāhrāh)
Declension
| singular | plural | |
|---|---|---|
| direct | राजमार्ग rājmārg |
राजमार्ग rājmārg |
| oblique | राजमार्ग rājmārg |
राजमार्गों rājmārgõ |
| vocative | राजमार्ग rājmārg |
राजमार्गो rājmārgo |
References
More information
- ^ Dāsa, Śyāmasundara (1965–1975) “राजमार्ग”, in Hindī Śabdasāgara [lit. Sea of Hindi words] (in Hindi), Kashi [Varanasi]: Nagari Pracarini Sabha, page 4153
- ^ McGregor, Ronald Stuart (1993) “राज”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press, page 860
- ^ “राजमार्ग”, in ریخْتَہ لُغَت (rexta luġat) - Rekhta Dictionary [Urdu dictionary with meanings in Hindi & English], Noida, India: Rekhta Foundation, 2025.
Sanskrit
Alternative scripts
Alternative scripts
- ৰাজমাৰ্গ (Assamese script)
- ᬭᬵᬚᬫᬵᬃᬕ (Balinese script)
- রাজমার্গ (Bengali script)
- 𑰨𑰯𑰕𑰦𑰯𑰨𑰿𑰐 (Bhaiksuki script)
- 𑀭𑀸𑀚𑀫𑀸𑀭𑁆𑀕 (Brahmi script)
- ရာဇမာရ်္ဂ (Burmese script)
- રાજમાર્ગ (Gujarati script)
- ਰਾਜਮਾਰ੍ਗ (Gurmukhi script)
- 𑌰𑌾𑌜𑌮𑌾𑌰𑍍𑌗 (Grantha script)
- ꦫꦴꦗꦩꦴꦂꦒ (Javanese script)
- 𑂩𑂰𑂔𑂧𑂰𑂩𑂹𑂏 (Kaithi script)
- ರಾಜಮಾರ್ಗ (Kannada script)
- រាជមាគ៌ (Khmer script)
- ຣາຊມາຣ຺ຄ (Lao script)
- രാജമാര്ഗ (Malayalam script)
- ᡵᠠ᠊ᠠᡯᠠᠮᠠ᠊ᠠᡵᡤᠠ (Manchu script)
- 𑘨𑘰𑘕𑘦𑘰𑘨𑘿𑘐 (Modi script)
- ᠷᠠᢗᠽᠠᠮᠠᢗᠷᠺᠠ (Mongolian script)
- 𑧈𑧑𑦵𑧆𑧑𑧈𑧠𑦰 (Nandinagari script)
- 𑐬𑐵𑐖𑐩𑐵𑐬𑑂𑐐 (Newa script)
- ରାଜମାର୍ଗ (Odia script)
- ꢬꢵꢙꢪꢵꢬ꣄ꢔ (Saurashtra script)
- 𑆫𑆳𑆘𑆩𑆳𑆫𑇀𑆓 (Sharada script)
- 𑖨𑖯𑖕𑖦𑖯𑖨𑖿𑖐 (Siddham script)
- රාජමාර්ග (Sinhalese script)
- 𑩼𑩛𑩣𑩴𑩛𑩼 𑪙𑩞 (Soyombo script)
- 𑚤𑚭𑚑𑚢𑚭𑚤𑚶𑚌 (Takri script)
- ராஜமார்க³ (Tamil script)
- రాజమార్గ (Telugu script)
- ราชมารฺค (Thai script)
- རཱ་ཛ་མཱ་རྒ (Tibetan script)
- 𑒩𑒰𑒖𑒧𑒰𑒩𑓂𑒑 (Tirhuta script)
- 𑨫𑨊𑨥𑨢𑨊𑨫𑩇𑨍 (Zanabazar Square script)
Etymology
Etymology tree
Tatpuruṣa compound of राजन् (rājan, “king”) + मार्ग (mārga, “road, way”).
Pronunciation
- (Vedic) IPA(key): /ɾɑː.d͡ʑɐ.mɑːɾ.ɡɐ/
- (Classical Sanskrit) IPA(key): /ɾɑː.d͡ʑɐ.mɑːɾ.ɡɐ/
Noun
राजमार्ग • (rājamārga) stem, m
- highway, royal or main road; principal street
- c. 500 BCE – 100 BCE, Rāmāyaṇa 1.5.8:
- राजमार्गेण महता सुविभक्तेन शोभिता ।
मुक्तपुष्पावकीर्णेन जलसिक्तेन नित्यशः ॥- rājamārgeṇa mahatā suvibhaktena śobhitā.
muktapuṣpāvakīrṇena jalasiktena nityaśaḥ. - The city was beautified by the magnificent well-arranged highway, which would regularly be covered with fallen flowers and wettened by water.
- rājamārgeṇa mahatā suvibhaktena śobhitā.
- राजमार्गेण महता सुविभक्तेन शोभिता ।
- the way or method of kings, procedure of a kings
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | राजमार्गः (rājamārgaḥ) | राजमार्गौ (rājamārgau) राजमार्गा¹ (rājamārgā¹) |
राजमार्गाः (rājamārgāḥ) राजमार्गासः¹ (rājamārgāsaḥ¹) |
| accusative | राजमार्गम् (rājamārgam) | राजमार्गौ (rājamārgau) राजमार्गा¹ (rājamārgā¹) |
राजमार्गान् (rājamārgān) |
| instrumental | राजमार्गेण (rājamārgeṇa) | राजमार्गाभ्याम् (rājamārgābhyām) | राजमार्गैः (rājamārgaiḥ) राजमार्गेभिः¹ (rājamārgebhiḥ¹) |
| dative | राजमार्गाय (rājamārgāya) | राजमार्गाभ्याम् (rājamārgābhyām) | राजमार्गेभ्यः (rājamārgebhyaḥ) |
| ablative | राजमार्गात् (rājamārgāt) | राजमार्गाभ्याम् (rājamārgābhyām) | राजमार्गेभ्यः (rājamārgebhyaḥ) |
| genitive | राजमार्गस्य (rājamārgasya) | राजमार्गयोः (rājamārgayoḥ) | राजमार्गाणाम् (rājamārgāṇām) |
| locative | राजमार्गे (rājamārge) | राजमार्गयोः (rājamārgayoḥ) | राजमार्गेषु (rājamārgeṣu) |
| vocative | राजमार्ग (rājamārga) | राजमार्गौ (rājamārgau) राजमार्गा¹ (rājamārgā¹) |
राजमार्गाः (rājamārgāḥ) राजमार्गासः¹ (rājamārgāsaḥ¹) |
- ¹Vedic
Descendants
- Apabhramsa: रायमग्ग (rāyamagga)
Borrowed terms
References
- Monier Williams (1899) “राजमार्ग”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 873.
- Hellwig, Oliver (2010–2025) “rājamārga”, in DCS - The Digital Corpus of Sanskrit, Berlin, Germany.
- Apte, Vaman Shivram (1890) “राजन्”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan, page 1336