अधमर्ण
Hindi
Etymology
Borrowed from Sanskrit अधमर्ण (adhamarṇa), from अधम (adhama, “lowest, worst, very low, very vile”) + ऋण (ṛṇa, “debt”).
Pronunciation
- (Delhi) IPA(key): /əd̪ʱ.məɾɳ/, [ɐd̪ʱ.mɐɾɳ]
- Rhymes: -əɾɳ
Noun
अधमर्ण • (adhmarṇ) m
Declension
| singular | plural | |
|---|---|---|
| direct | अधमर्ण adhmarṇ |
अधमर्ण adhmarṇ |
| oblique | अधमर्ण adhmarṇ |
अधमर्णों adhmarṇõ |
| vocative | अधमर्ण adhmarṇ |
अधमर्णो adhmarṇo |
References
- Dāsa, Śyāmasundara (1965–1975) “अधमर्ण”, in Hindī Śabdasāgara [lit. Sea of Hindi words] (in Hindi), Kashi [Varanasi]: Nagari Pracarini Sabha, page 167
- Caturvedi, Mahendra, Bhola Nath Tiwari (1970) “अधमर्ण”, in A practical Hindi-English dictionary, Delhi: National Publishing House, page 19
Sanskrit
Alternative forms
- अधमर्णिक (adhamarṇika)
Alternative scripts
Alternative scripts
- অধমৰ্ণ (Assamese script)
- ᬅᬥᬫᬃᬡ (Balinese script)
- অধমর্ণ (Bengali script)
- 𑰀𑰠𑰦𑰨𑰿𑰜 (Bhaiksuki script)
- 𑀅𑀥𑀫𑀭𑁆𑀡 (Brahmi script)
- အဓမရ်္ဏ (Burmese script)
- અધમર્ણ (Gujarati script)
- ਅਧਮਰ੍ਣ (Gurmukhi script)
- 𑌅𑌧𑌮𑌰𑍍𑌣 (Grantha script)
- ꦄꦣꦩꦂꦟ (Javanese script)
- 𑂃𑂡𑂧𑂩𑂹𑂝 (Kaithi script)
- ಅಧಮರ್ಣ (Kannada script)
- អធមណ៌ (Khmer script)
- ອຘມຣ຺ຓ (Lao script)
- അധമര്ണ (Malayalam script)
- ᠠᢡᠠᠮᠠᡵᢏᠠ (Manchu script)
- 𑘀𑘠𑘦𑘨𑘿𑘜 (Modi script)
- ᠠᢑᠾᠠᠮᠠᠷᢏᠠ᠋ (Mongolian script)
- 𑦠𑧀𑧆𑧈𑧠𑦼 (Nandinagari script)
- 𑐀𑐢𑐩𑐬𑑂𑐞 (Newa script)
- ଅଧମର୍ଣ (Odia script)
- ꢂꢤꢪꢬ꣄ꢠ (Saurashtra script)
- 𑆃𑆣𑆩𑆫𑇀𑆟 (Sharada script)
- 𑖀𑖠𑖦𑖨𑖿𑖜 (Siddham script)
- අධමර්ණ (Sinhalese script)
- 𑩐𑩮𑩴𑩼 𑪙𑩪 (Soyombo script)
- 𑚀𑚜𑚢𑚤𑚶𑚘 (Takri script)
- அத⁴மர்ண (Tamil script)
- అధమర్ణ (Telugu script)
- อธมรฺณ (Thai script)
- ཨ་དྷ་མ་རྞ (Tibetan script)
- 𑒁𑒡𑒧𑒩𑓂𑒝 (Tirhuta script)
- 𑨀𑨜𑨢𑨫𑩇𑨘 (Zanabazar Square script)
Etymology
From अधम (adhama, “lowest, worst, very low, very vile”) + ऋण (ṛṇa, “debt”).
Pronunciation
- (Vedic) IPA(key): /ɐ.dʱɐ.mɐɾ.ɳɐ/
- (Classical Sanskrit) IPA(key): /ɐ.d̪ʱɐ.mɐɾ.ɳɐ/
Noun
अधमर्ण • (adhamarṇa) stem, m
- one reduced to inferiority by incurring debt; a debtor
- Synonym: ऋणिन् (ṛṇin)
- Antonyms: उत्तमर्ण (uttamarṇa), अर्णिन् (arṇin)
- 2024 July 6, Nityānanda Miśra, YouTube[1] (Community post), archived from the original on 8 July 2024:
- ‘यूट्यूब’इत्यत्र मम लक्षस्यानुग्राहकाणामधमर्णोऽस्मि। भवद्भ्यः सर्वेभ्यो धन्यवादः।
- ‘yūṭyūba’ityatra mama lakṣasyānugrāhakāṇāmadhamarṇoʼsmi. bhavadbhyaḥ sarvebhyo dhanyavādaḥ.
- I am indebted to have 100,000 subscribers on YouTube. Thanks to all of you.
- (literally, “I am a debtor of my 100,000 subscribers on YouTube. Thanks to all of you.”)
- c. 200 BCE – 200 CE, Manusmṛti 8.47:
- अधमर्णार्थसिद्ध्यर्थम् उत्तमर्णेन चोदितः ।
दापयेद्धनिकस्यार्थम् अधमर्णाद्विभावितम् ॥- adhamarṇārthasiddhyartham uttamarṇena coditaḥ.
dāpayeddhanikasyārtham adhamarṇādvibhāvitam.
- Translation by Georg Bühler
- When a creditor sues (before the king) for the recovery of money from a debtor, let him make the debtor pay the sum which the creditor proves (to be due).
- adhamarṇārthasiddhyartham uttamarṇena coditaḥ.
- अधमर्णार्थसिद्ध्यर्थम् उत्तमर्णेन चोदितः ।
- c. 1675, Paramānanda, Śivabhārata 23.70:
- शरैः शिवानीकचरप्रयुक्तैर्निपेतुषा शैलजुषा जनेन ।
मन्येऽधमर्णप्रतिमेन भर्त्रे प्रत्यर्पितोऽभूदशितो धनौघः ॥- śaraiḥ śivānīkacaraprayuktairnipetuṣā śailajuṣā janena.
manyeʼdhamarṇapratimena bhartre pratyarpitoʼbhūdaśito dhanaughaḥ.
- (please add an English translation of this quotation)
- śaraiḥ śivānīkacaraprayuktairnipetuṣā śailajuṣā janena.
- शरैः शिवानीकचरप्रयुक्तैर्निपेतुषा शैलजुषा जनेन ।
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | अधमर्णः (adhamarṇaḥ) | अधमर्णौ (adhamarṇau) अधमर्णा¹ (adhamarṇā¹) |
अधमर्णाः (adhamarṇāḥ) अधमर्णासः¹ (adhamarṇāsaḥ¹) |
| accusative | अधमर्णम् (adhamarṇam) | अधमर्णौ (adhamarṇau) अधमर्णा¹ (adhamarṇā¹) |
अधमर्णान् (adhamarṇān) |
| instrumental | अधमर्णेन (adhamarṇena) | अधमर्णाभ्याम् (adhamarṇābhyām) | अधमर्णैः (adhamarṇaiḥ) अधमर्णेभिः¹ (adhamarṇebhiḥ¹) |
| dative | अधमर्णाय (adhamarṇāya) | अधमर्णाभ्याम् (adhamarṇābhyām) | अधमर्णेभ्यः (adhamarṇebhyaḥ) |
| ablative | अधमर्णात् (adhamarṇāt) | अधमर्णाभ्याम् (adhamarṇābhyām) | अधमर्णेभ्यः (adhamarṇebhyaḥ) |
| genitive | अधमर्णस्य (adhamarṇasya) | अधमर्णयोः (adhamarṇayoḥ) | अधमर्णानाम् (adhamarṇānām) |
| locative | अधमर्णे (adhamarṇe) | अधमर्णयोः (adhamarṇayoḥ) | अधमर्णेषु (adhamarṇeṣu) |
| vocative | अधमर्ण (adhamarṇa) | अधमर्णौ (adhamarṇau) अधमर्णा¹ (adhamarṇā¹) |
अधमर्णाः (adhamarṇāḥ) अधमर्णासः¹ (adhamarṇāsaḥ¹) |
- ¹Vedic
Derived terms
- आधमर्ण्य (ādhamarṇya)
Descendants
- → Assamese: অধমৰ্ণ (odhomorno)
- → Bengali: অধমর্ণ (odhomorno)
- → Gujarati: અધમર્ણ (adhamarṇ)
- → Hindi: अधमर्ण (adhmarṇ)
- → Kannada: ಅಧಮರ್ಣ (adhamarṇa)
- → Malayalam: അധമർണ്ണന് (adhamaṟṇṇanŭ)
- → Marathi: अधमर्ण (adhmarṇa)
- → Odia: ଅଧମର୍ଣ୍ଣ (adhamarṇṇa)
- → Tamil: அதமர்ணம் (atamarṇam)
- → Telugu: అధమర్ణుడు (adhamarṇuḍu)
References
- Monier Williams (1899) “अधमर्ण”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 19.