क्षत्र
See also: क्षेत्र
Sanskrit
Alternative scripts
Alternative scripts
- ক্ষত্ৰ (Assamese script)
- ᬓ᭄ᬱᬢ᭄ᬭ (Balinese script)
- ক্ষত্র (Bengali script)
- 𑰎𑰿𑰬𑰝𑰿𑰨 (Bhaiksuki script)
- 𑀓𑁆𑀱𑀢𑁆𑀭 (Brahmi script)
- က္ၑတြ (Burmese script)
- ક્ષત્ર (Gujarati script)
- ਕ੍ਸ਼ਤ੍ਰ (Gurmukhi script)
- 𑌕𑍍𑌷𑌤𑍍𑌰 (Grantha script)
- ꦏ꧀ꦰꦠꦿ (Javanese script)
- 𑂍𑂹𑂭𑂞𑂹𑂩 (Kaithi script)
- ಕ್ಷತ್ರ (Kannada script)
- ក្ឞត្រ (Khmer script)
- ກ຺ຩຕ຺ຣ (Lao script)
- ക്ഷത്ര (Malayalam script)
- ᡬᢢᠠᢠᡵᠠ (Manchu script)
- 𑘎𑘿𑘬𑘝𑘿𑘨 (Modi script)
- ᢉᢔᠠᢐᠷᠠ᠋ (Mongolian script)
- 𑦮𑧠𑧌𑦽𑧠𑧈 (Nandinagari script)
- 𑐎𑑂𑐲𑐟𑑂𑐬 (Newa script)
- କ୍ଷତ୍ର (Odia script)
- ꢒ꣄ꢰꢡ꣄ꢬ (Saurashtra script)
- 𑆑𑇀𑆰𑆠𑇀𑆫 (Sharada script)
- 𑖎𑖿𑖬𑖝𑖿𑖨 (Siddham script)
- ක්ෂත්ර (Sinhalese script)
- 𑩜 𑪙𑪀𑩫 𑪙𑩼 (Soyombo script)
- 𑚊𑚶𑚙𑚶𑚤 (Takri script)
- க்ஷத்ர (Tamil script)
- క్షత్ర (Telugu script)
- กฺษตฺร (Thai script)
- ཀྵ་ཏྲ (Tibetan script)
- 𑒏𑓂𑒭𑒞𑓂𑒩 (Tirhuta script)
- 𑨋𑩇𑨯𑨙𑩇𑨫 (Zanabazar Square script)
Etymology
From Proto-Indo-Aryan *kṣatrám, from Proto-Indo-Iranian *kšatrám, possibly from Proto-Indo-European *tek- (“to obtain”). Cognate with Avestan 𐬑𐬱𐬀𐬚𐬭𐬀 (xšaθra, “kingdom”), Bactrian ϸαο (šao), Old Persian 𐎧𐏁𐏂𐎶 (xšaça-, “kingdom, realm”), whence Persian شَهر (šahr), and Old Armenian աշխարհ (ašxarh).
Pronunciation
- (Vedic) IPA(key): /kʂɐt.ɾɐ́/
- (Classical Sanskrit) IPA(key): /kʂɐt̪.ɾɐ/
Noun
क्षत्र • (kṣatrá) stem, n
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | क्षत्रम् (kṣatrám) | क्षत्रे (kṣatré) | क्षत्राणि (kṣatrā́ṇi) क्षत्रा¹ (kṣatrā́¹) |
| accusative | क्षत्रम् (kṣatrám) | क्षत्रे (kṣatré) | क्षत्राणि (kṣatrā́ṇi) क्षत्रा¹ (kṣatrā́¹) |
| instrumental | क्षत्रेण (kṣatréṇa) | क्षत्राभ्याम् (kṣatrā́bhyām) | क्षत्रैः (kṣatraíḥ) क्षत्रेभिः¹ (kṣatrébhiḥ¹) |
| dative | क्षत्राय (kṣatrā́ya) | क्षत्राभ्याम् (kṣatrā́bhyām) | क्षत्रेभ्यः (kṣatrébhyaḥ) |
| ablative | क्षत्रात् (kṣatrā́t) | क्षत्राभ्याम् (kṣatrā́bhyām) | क्षत्रेभ्यः (kṣatrébhyaḥ) |
| genitive | क्षत्रस्य (kṣatrásya) | क्षत्रयोः (kṣatráyoḥ) | क्षत्राणाम् (kṣatrā́ṇām) |
| locative | क्षत्रे (kṣatré) | क्षत्रयोः (kṣatráyoḥ) | क्षत्रेषु (kṣatréṣu) |
| vocative | क्षत्र (kṣátra) | क्षत्रे (kṣátre) | क्षत्राणि (kṣátrāṇi) क्षत्रा¹ (kṣátrā¹) |
- ¹Vedic
Derived terms
- क्षत्रिय (kṣatriya)
Descendants
- Assamese: খাত (khat), খাতা (khata)
- Bengali: খাতা (khata)
- Gujarati: ખાતું (khātũ)
- Hindi: खाता (khātā)
- Marathi: खाते (khāte)
- Old Marathi: 𑘬𑘰𑘝𑘹 (ṣāte)
- Odia: ଖାତା (khātā)
- Punjabi: ਖੱਤਾ (khattā)
- Pali: khatta
- Urdu: کھاتا (khātā), کَھاتَہ (khāta)
- → Punjabi: کھاتا (khātā)
- → Telugu: క్షాత్రము (kṣātramu)
References
- Monier Williams (1899) “क्षत्र”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 0325/1.
- Mayrhofer, Manfred (1992) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan][1] (in German), volume 1, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 421