𐽰𐽸

Old Uyghur

Etymology 1

From Proto-Turkic *et (meat).

Noun

𐽰𐽸 (ʾd /et/)

  1. (anatomy) meat, flesh (both of human and of game)
    𐽰𐽶𐾀 𐽰𐽸𐾂𐽶𐽺 𐽻𐽰𐾀𐽲𐽳𐽽𐽶ʾyt ʾḋyn sʾtqwcy /ït etin satġučï/ ― dog-meat vendor
  2. (anatomy) skin, skin color, appearance
    Synonym: 𐽲𐽶𐽾𐾀𐽶𐽿 (qyrtyš /⁠ḳïrtïš⁠/)
  3. (chiefly religion, rare) body
    Synonym: 𐽶𐽶𐽺 (yyn /⁠yïn, yin⁠/)
Declension
Declension of 𐽰𐽸
singular definite plural
nominative 𐽰𐽸 (ʾd) 𐽰𐽸𐾁𐽰𐽾 (ʾdlʾr)
genitive 𐽰𐽸𐽺𐽶𐽺𐽷 (ʾdnynk) 𐽰𐽸𐾁𐽰𐽾𐽺𐽶𐽺𐽷 (ʾdlʾrnynk)
dative 𐽰𐽸𐽷𐽰 (ʾdkʾ) 𐽰𐽸𐾁𐽰𐽾𐽷𐽰 (ʾdlʾrkʾ)
accusative 𐽰𐽸𐽶𐽷 (ʾdyk), 𐽰𐽸𐽺𐽶 (ʾdny) 𐽰𐽸𐾁𐽰𐽾𐽶𐽷 (ʾdlʾryk), 𐽰𐽸𐾁𐽰𐽾𐽺𐽶 (ʾdlʾrny)
locative 𐽰𐽸𐽸𐽰 (ʾddʾ) 𐽰𐽸𐾁𐽰𐽾𐽸𐽰 (ʾdlʾrdʾ)
ablative 𐽰𐽸𐽸𐽶𐽺 (ʾddyn) 𐽰𐽸𐾁𐽰𐽾𐽸𐽶𐽺 (ʾdlʾrdyn)
instrumental 𐽰𐽸𐽶𐽺 (ʾdyn) 𐽰𐽸𐾁𐽰𐽾𐽶𐽺 (ʾdlʾryn)
equative 𐽰𐽸𐽽𐽰 (ʾdcʾ)
directive 𐽰𐽸𐽷𐽰𐽾𐽳 (ʾdkʾrw), 𐽰𐽸𐽾𐽰 (ʾdrʾ)
similative 𐽰𐽸𐾁𐽰𐽶𐽳 (ʾdlʾyw)
Compound terms
  • 𐽰𐾀 𐽰𐽰𐽿𐾁𐽶𐽲 (ʾt ʾʾšlyq /⁠et ašlïġ⁠/, carnivorous, a type of demon)
  • 𐽰𐾀 𐽰𐽾𐽳𐽷 (ʾt ʾrwk /⁠et erük⁠/, plump, meaty (of any fruit))
  • 𐽰𐾀 𐽲𐽶𐽾𐾀𐽶𐽿 (ʾt qyrtyš /⁠et ḳïrtïš⁠/, skin color)
  • 𐽰𐾀 𐽶𐽳𐽹𐽲𐽰𐽲 (ʾt ywmqʾq /⁠et yumġaḳ⁠/, name of one of many fetal periods, name of an embryonic stage, literally clump of flesh)
  • 𐽰𐾀 𐽷𐽳𐽶𐽴 (ʾt kwyz /⁠et köz⁠/, material eye, materialistic, short-sighted worldview ) (cf. मांसचक्षुस् (māṃsacakṣus))
  • 𐽰𐾀 𐾀𐽰𐽺𐽽𐽳 (ʾt tʾncw /⁠et tanču⁠/, name of one of many fetal periods, morula, literally bits and parts of flesh)
  • 𐽰𐾀𐽰𐽳𐽶𐽴 (ʾtʾwyz /⁠etöz⁠/, body, corporeality)
  • 𐽰𐾀𐽶𐽶𐽹𐽰𐽴 (ʾtyymʾz /⁠etyémez⁠/, vegetarian, a follower of the Manichaean belief)
Derived terms
  • 𐽰𐽰𐾀𐽰𐽷 (ʾʾtʾk /⁠etek⁠/, ear lobe)
  • 𐽰𐾀𐽽𐽶 (ʾtcy /⁠etči⁠/, butcher)
  • 𐽰𐾀𐾁𐽶𐽷 (ʾtlyk /⁠etlig⁠/, slaughterhouse, abattoir)
Descendants
  • Western Yugur: eht (iʰt, meat, supper)

Etymology 2

Inherited from Proto-Turkic *ed (goods, riches, stuff).

Noun

𐽰𐽸 (ʾd /ed/)

  1. goods, wares, riches, valuables
    Synonyms: 𐽰𐽰𐽲𐽶 (ʾʾqy /⁠aġï⁠/), 𐽼𐽰𐽾𐽶𐽹 (pʾrym /⁠barïm⁠/), 𐾀𐽰𐽱𐽰𐽾 (tʾβʾr /⁠tavar⁠/)
    𐽰𐽸 𐾀𐽰𐽱𐽰𐽾 𐽼𐽳𐽿𐽶
    ʾd tʾβʾr pwšy
    /ed tavar pušï/
    alms-giving of valuable goods
  2. material, substance
    Synonyms: 𐾁𐽶𐽱 (lyβ /⁠lév⁠/), 𐾀𐽰𐽱𐽰𐽾 (tʾβʾr /⁠tavar⁠/)
  3. object, device
  4. (religion, Buddhism) dravya, vastu
    Synonyms: 𐽽𐽶𐽺 (cyn /⁠čïn⁠/), 𐽸𐽶𐽾𐽰𐽱𐽶 (dyrʾβy /⁠diravé⁠/), 𐽸𐽾𐽰𐽱𐽶 (drʾβy /⁠dravi⁠/), 𐽷𐽶𐽾𐾀𐽳 (kyrtw /⁠kértü⁠/), 𐽱𐽰𐽻𐽸𐽳 (βʾsdw /⁠vasdu⁠/)
  5. product, manufactured goods
    Synonyms: 𐽹𐽰𐽿𐽸𐽰𐽷 (mʾšdʾk /⁠mašdak⁠/), 𐾀𐽰𐽱𐽰𐽾 (tʾβʾr /⁠tavar⁠/), 𐾀𐽳𐽶𐽿 (twyš /⁠tüš⁠/)
    1. weaves, weaving products
      Synonym: 𐽻𐽰𐽹𐽻𐽶 (sʾmsy /⁠samsï, samsi⁠/)
    2. fabrics, woven fabric products
      Synonyms: 𐽰𐽰𐽲𐽶 (ʾʾqy /⁠aġï⁠/), 𐽼𐽳𐽴 (pwz /⁠böz⁠/), 𐽲𐽰𐽾𐽻 (qʾrs /⁠ḳars⁠/), 𐾁𐽰𐽳𐽷𐽶 (lʾwky /⁠lewki, leuké⁠/), 𐽻𐽰𐽹𐽻𐽶 (sʾmsy /⁠samsï, samsi⁠/), 𐾀𐽳𐽺𐾁𐽳𐽲 (twnlwq /⁠tonluġ⁠/), 𐾀𐽳𐽱𐽷𐽶 (twβky /⁠tuvki, tuvké⁠/)
    3. textile goods
  6. mark, sign (on property)
    Synonyms: 𐽼𐾁𐽷𐽳 (plkw /⁠belgü⁠/), 𐽰𐽶𐽾𐽳 (ʾyrw /⁠irü⁠/), 𐽻𐽰𐾁𐽶𐽲 (sʾlyq /⁠salïḳ⁠/)
  7. (botany) seed, kernel
    Synonyms: 𐽰𐽱𐽶𐽺 (ʾβyn /⁠evin⁠/), 𐽰𐽳𐽾𐽳𐽲 (ʾwrwq /⁠uruġ⁠/)
  8. (anatomy) sperm, male reproductive fluid
    Synonyms: 𐽿𐽳𐽲𐽾𐽰 (šwqrʾ /⁠šuḳra⁠/), 𐽶𐽰𐾁𐽲𐽳𐽲 (yʾlqwq /⁠yalḳoḳ⁠/), 𐽶𐽳𐽾𐽳𐽺𐽷 (ywrwnk /⁠yürüŋ⁠/)
Declension
Declension of 𐽰𐽸
singular definite plural
nominative 𐽰𐽸 (ʾd) 𐽰𐽸𐾁𐽰𐽾 (ʾdlʾr)
genitive 𐽰𐽸𐽺𐽶𐽺𐽷 (ʾdnynk) 𐽰𐽸𐾁𐽰𐽾𐽺𐽶𐽺𐽷 (ʾdlʾrnynk)
dative 𐽰𐽸𐽷𐽰 (ʾdkʾ) 𐽰𐽸𐾁𐽰𐽾𐽷𐽰 (ʾdlʾrkʾ)
accusative 𐽰𐽸𐽶𐽷 (ʾdyk), 𐽰𐽸𐽺𐽶 (ʾdny) 𐽰𐽸𐾁𐽰𐽾𐽶𐽷 (ʾdlʾryk), 𐽰𐽸𐾁𐽰𐽾𐽺𐽶 (ʾdlʾrny)
locative 𐽰𐽸𐽸𐽰 (ʾddʾ) 𐽰𐽸𐾁𐽰𐽾𐽸𐽰 (ʾdlʾrdʾ)
ablative 𐽰𐽸𐽸𐽶𐽺 (ʾddyn) 𐽰𐽸𐾁𐽰𐽾𐽸𐽶𐽺 (ʾdlʾrdyn)
instrumental 𐽰𐽸𐽶𐽺 (ʾdyn) 𐽰𐽸𐾁𐽰𐽾𐽶𐽺 (ʾdlʾryn)
equative 𐽰𐽸𐽽𐽰 (ʾdcʾ)
directive 𐽰𐽸𐽷𐽰𐽾𐽳 (ʾdkʾrw), 𐽰𐽸𐽾𐽰 (ʾdrʾ)
similative 𐽰𐽸𐾁𐽰𐽶𐽳 (ʾdlʾyw)
Compound terms
  • 𐽰𐽸 𐾀𐽰𐽱𐽰𐽾 (ʾd tʾβʾr /⁠ed tavar⁠/, goods, Earthly possessions)
Derived terms

References

  • Caferoğlu, Ahmet (1968) “äd”, in Eski Uygur Türkçesi Sözlüğü (Türk Dil Kurumu Yayınları; 260) (in Turkish), Istanbul: Edebiyat Fakültesi Basımevi, page 68
  • Caferoğlu, Ahmet (1968) “ät”, in Eski Uygur Türkçesi Sözlüğü (Türk Dil Kurumu Yayınları; 260) (in Turkish), Istanbul: Edebiyat Fakültesi Basımevi, page 77
  • Hamilton, James (2020) “'ät T”, in Korkut, Ece, Birkan, İsmet, transl., Budacı İyi Kalpli ve Kötü Kalpli Prens Masalının Uygurcası - Prens Kalyāṇaṃkara ve Pāpaṃkara Hikâyesi (in Turkish), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, →ISBN, page 171
  • Wilkens, Jens (2021) “(1) äd”, in Handwörterbuch des Altuigurischen (in German), Göttingen: Akademie der Wissenschaften zu Göttingen, page 95
  • Wilkens, Jens (2021) “ät”, in Handwörterbuch des Altuigurischen (in German), Göttingen: Akademie der Wissenschaften zu Göttingen, page 126