wymawiać

• wymałwiać

From wy- +‎ mawiać. First attested in 1403.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /vima(ː)vʲat͡ɕʲ/
• IPA^(key): (15^th CE) /vimavʲat͡ɕʲ/, /vimɒvʲat͡ɕʲ/

wymawiać impf (perfective wymówić)

1. (attested in Greater Poland) to express verbally
   • 1858 [c. 1408], Wojciech Szurkowski z Ponieca, “Wyroki sądów miejskich czyli ortyle [Urban court rulings i.e. "Ortyls"]”, in Wacław Aleksander Maciejowski, editor, Historia prawodawstw słowiańskich [History of Slavic lawmaking], volume 6, Poniec, page 115:

     Gdy szye maya poyacz, tedy yey... przed dobrymy ludzmy wyano daye, wymawyayacz, czo ona ma myecz po yego szmyerczy

     [Gdy sie mają pojąć, tedy jej... przed dobrymi ludźmi wiano daje wymawiając, co ona ma mieć po jego śmierci]

2. (attested in Greater Poland) to exclude from an agreement
   • 1967 [1421], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty kościańskie, volume III, number 866, Kościan:

     Kedy pan Poznansky zastawyal Strycowo... panu Januszewy..., tedy ne wymawal, aby ktory kmecz myal wolą, ale ge sastawil ze wsytkim prawem

     [Kiedy pan poznański zastawiał Strykowo... panu Januszewi..., tedy nie wymawiał, aby ktory kmieć miał wolą, ale je zastawił ze wszytkim prawem]

   • 1908 [-], Bolesław Erzepki, editor, Przyczynki do średniowiecznego słownictwa polskiego. I. Glosy polskie wpisane do łacińsko-niemieckiego słownika drukowanego w roku 1490‎^[1], Lubiń, page 125:

     Vymavyayacz prąvo gynne salvo iure alieno ca

     [Wymawiając prawo inne salvo iure alieno ca]

3. to justify; to excuse
   • 1874-1891 [Fifteeneth century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[2], [3], [4]}, volume I, page XLV:

     Ktho szye wymawya *vupyczya (qui se ebrium verbis excusat), then szye szam szhoczy (leg. soczy 'obwinia')

     [Kto sie wymawia [v]upicia (qui se ebrium verbis excusat), ten sie sam soczy]

4. to reproach; to upbraid
   • 1972 [15th century], Józef Reczek, Wacław Twardzik, editors, Najstarsze staropolskie tłumaczenie ortyli magdeburskich wg rkpsu nr 50, pages 30, 1:

     Nye yesthly kthori czlowyek... dokonan, aby byl wyleganyecz, czosz gemv tho wymawyano (vituperat aliquis... ipsius nationem), poko byl zyw

     [Nie jestli ktory człowiek... dokonan, aby był wyleganiec, coż jemu to wymawiano (vituperat aliquis... ipsius nationem), poko był żyw]

5. (attested in Greater Poland) to give or get a promise
   • 1981 [1403], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, t. V, A. Roty gnieźnieńskie, s. 76-274, number 103, Gniezno:

     Ysz Bodzata ne vimaval[al] na Jaszcu dw (leg. dwu) czasczu Syrnik ot mnichow viprawicz

     [Iż Bodzęta nie wymawiał[ał] na Jaszku dwu częściu Sirnik ot mnichow wyprawić]

• Polish: wymawiać

• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “wymawiać”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Inherited from Old Polish wymawiać. By surface analysis, wy- +‎ mawiać. Compare Czech vymluvit.

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -avjat͡ɕ
• Syllabification: wy‧ma‧wiać

wymawiać impf (perfective wymówić)

1. (transitive) to pronounce, to articulate, to say

   Jak należy wymawiać to słowo? ― How should this word be pronounced?

2. (transitive) to terminate, to cancel (e.g. a contract)
3. (transitive) to reproach
4. (reflexive with się, literary) to excuse oneself from something
5. (reflexive with się, Middle Polish) to defend oneself, to justify oneself

• wymawiać in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• wymawiać in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “wymawiać”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “wymawiać się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “WYMAWIAĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 08.09.2009
• “WYMAWIAĆ%20SIĘ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 08.09.2009
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “wymawiać”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “wymawiać”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1919), “wymawiać”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 7, Warsaw, page 928
• wymawiać in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego