पिङ्गल
Sanskrit
Alternative scripts
Alternative scripts
- পিঙ্গল (Assamese script)
- ᬧᬶᬗ᭄ᬕᬮ (Balinese script)
- পিঙ্গল (Bengali script)
- 𑰢𑰰𑰒𑰿𑰐𑰩 (Bhaiksuki script)
- 𑀧𑀺𑀗𑁆𑀕𑀮 (Brahmi script)
- ပိင်္ဂလ (Burmese script)
- પિઙ્ગલ (Gujarati script)
- ਪਿਙ੍ਗਲ (Gurmukhi script)
- 𑌪𑌿𑌙𑍍𑌗𑌲 (Grantha script)
- ꦥꦶꦔ꧀ꦒꦭ (Javanese script)
- 𑂣𑂱𑂑𑂹𑂏𑂪 (Kaithi script)
- ಪಿಙ್ಗಲ (Kannada script)
- បិង្គល (Khmer script)
- ປິງ຺ຄລ (Lao script)
- പിങ്ഗല (Malayalam script)
- ᢒᡳᢛᡤᠠᠯᠠ (Manchu script)
- 𑘢𑘱𑘒𑘿𑘐𑘩 (Modi script)
- ᢒᠢᢊᠺᠠᠯᠠ᠋ (Mongolian script)
- 𑧂𑧒𑦲𑧠𑦰𑧉 (Nandinagari script)
- 𑐥𑐶𑐒𑑂𑐐𑐮 (Newa script)
- ପିଙ୍ଗଲ (Odia script)
- ꢦꢶꢖ꣄ꢔꢭ (Saurashtra script)
- 𑆥𑆴𑆕𑇀𑆓𑆬 (Sharada script)
- 𑖢𑖰𑖒𑖿𑖐𑖩 (Siddham script)
- පිඞ්ගල (Sinhalese script)
- 𑩰𑩑𑩠 𑪙𑩞𑩽 (Soyombo script)
- 𑚞𑚮𑚎𑚶𑚌𑚥 (Takri script)
- பிங்க³ல (Tamil script)
- పిఙ్గల (Telugu script)
- ปิงฺคล (Thai script)
- པི་ངྒ་ལ (Tibetan script)
- 𑒣𑒱𑒓𑓂𑒑𑒪 (Tirhuta script)
- 𑨞𑨁𑨏𑩇𑨍𑨬 (Zanabazar Square script)
Etymology
From Proto-Indo-Aryan *pingalás ~ pinȷ́arás (“tawny, reddish”), from Proto-Indo-European *peyǵ- ~ *pi-n-ǵ-, a variant of *peyḱ- (“to mark, paint; spot, color”), whence Latin pingō (“to decorate; to paint”). Compare the dialectal variant पिञ्जर (piñjara); also compare Hurrian 𒉿𒅔𒅗𒊏𒀭𒉡 (pi-in-ka-ra-an-nu /pinkara-nnu/), an ancient borrowing from Mitanni Indo-Aryan.
Pronunciation
- (Vedic) IPA(key): /piŋ.ɡɐ.lɐ́/
- (Classical Sanskrit) IPA(key): /piŋ.ɡɐ.l̪ɐ/
Adjective
पिङ्गल • (piṅgalá) stem
- reddish-brown, tawny; yellow, gold-colored
- c. 1200 BCE – 1000 BCE, Atharvaveda 11.5.26:
- स स्नातो बभ्रुः पिङ्गलः पृथिव्यां बहु रोचते ॥
- sa snāto babhruḥ piṅgalaḥ pṛthivyāṃ bahu rocate.
- When he hath bathed, brown, yellow-hued, he shines exceedingly on earth.
- स स्नातो बभ्रुः पिङ्गलः पृथिव्यां बहु रोचते ॥
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | पिङ्गलः (piṅgaláḥ) | पिङ्गलौ (piṅgalaú) पिङ्गला¹ (piṅgalā́¹) |
पिङ्गलाः (piṅgalā́ḥ) पिङ्गलासः¹ (piṅgalā́saḥ¹) |
| accusative | पिङ्गलम् (piṅgalám) | पिङ्गलौ (piṅgalaú) पिङ्गला¹ (piṅgalā́¹) |
पिङ्गलान् (piṅgalā́n) |
| instrumental | पिङ्गलेन (piṅgaléna) | पिङ्गलाभ्याम् (piṅgalā́bhyām) | पिङ्गलैः (piṅgalaíḥ) पिङ्गलेभिः¹ (piṅgalébhiḥ¹) |
| dative | पिङ्गलाय (piṅgalā́ya) | पिङ्गलाभ्याम् (piṅgalā́bhyām) | पिङ्गलेभ्यः (piṅgalébhyaḥ) |
| ablative | पिङ्गलात् (piṅgalā́t) | पिङ्गलाभ्याम् (piṅgalā́bhyām) | पिङ्गलेभ्यः (piṅgalébhyaḥ) |
| genitive | पिङ्गलस्य (piṅgalásya) | पिङ्गलयोः (piṅgaláyoḥ) | पिङ्गलानाम् (piṅgalā́nām) |
| locative | पिङ्गले (piṅgalé) | पिङ्गलयोः (piṅgaláyoḥ) | पिङ्गलेषु (piṅgaléṣu) |
| vocative | पिङ्गल (píṅgala) | पिङ्गलौ (píṅgalau) पिङ्गला¹ (píṅgalā¹) |
पिङ्गलाः (píṅgalāḥ) पिङ्गलासः¹ (píṅgalāsaḥ¹) |
- ¹Vedic
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | पिङ्गला (piṅgalā́) | पिङ्गले (piṅgalé) | पिङ्गलाः (piṅgalā́ḥ) |
| accusative | पिङ्गलाम् (piṅgalā́m) | पिङ्गले (piṅgalé) | पिङ्गलाः (piṅgalā́ḥ) |
| instrumental | पिङ्गलया (piṅgaláyā) पिङ्गला¹ (piṅgalā́¹) |
पिङ्गलाभ्याम् (piṅgalā́bhyām) | पिङ्गलाभिः (piṅgalā́bhiḥ) |
| dative | पिङ्गलायै (piṅgalā́yai) | पिङ्गलाभ्याम् (piṅgalā́bhyām) | पिङ्गलाभ्यः (piṅgalā́bhyaḥ) |
| ablative | पिङ्गलायाः (piṅgalā́yāḥ) पिङ्गलायै² (piṅgalā́yai²) |
पिङ्गलाभ्याम् (piṅgalā́bhyām) | पिङ्गलाभ्यः (piṅgalā́bhyaḥ) |
| genitive | पिङ्गलायाः (piṅgalā́yāḥ) पिङ्गलायै² (piṅgalā́yai²) |
पिङ्गलयोः (piṅgaláyoḥ) | पिङ्गलानाम् (piṅgalā́nām) |
| locative | पिङ्गलायाम् (piṅgalā́yām) | पिङ्गलयोः (piṅgaláyoḥ) | पिङ्गलासु (piṅgalā́su) |
| vocative | पिङ्गले (píṅgale) | पिङ्गले (píṅgale) | पिङ्गलाः (píṅgalāḥ) |
- ¹Vedic
- ²Brāhmaṇas
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | पिङ्गलम् (piṅgalám) | पिङ्गले (piṅgalé) | पिङ्गलानि (piṅgalā́ni) पिङ्गला¹ (piṅgalā́¹) |
| accusative | पिङ्गलम् (piṅgalám) | पिङ्गले (piṅgalé) | पिङ्गलानि (piṅgalā́ni) पिङ्गला¹ (piṅgalā́¹) |
| instrumental | पिङ्गलेन (piṅgaléna) | पिङ्गलाभ्याम् (piṅgalā́bhyām) | पिङ्गलैः (piṅgalaíḥ) पिङ्गलेभिः¹ (piṅgalébhiḥ¹) |
| dative | पिङ्गलाय (piṅgalā́ya) | पिङ्गलाभ्याम् (piṅgalā́bhyām) | पिङ्गलेभ्यः (piṅgalébhyaḥ) |
| ablative | पिङ्गलात् (piṅgalā́t) | पिङ्गलाभ्याम् (piṅgalā́bhyām) | पिङ्गलेभ्यः (piṅgalébhyaḥ) |
| genitive | पिङ्गलस्य (piṅgalásya) | पिङ्गलयोः (piṅgaláyoḥ) | पिङ्गलानाम् (piṅgalā́nām) |
| locative | पिङ्गले (piṅgalé) | पिङ्गलयोः (piṅgaláyoḥ) | पिङ्गलेषु (piṅgaléṣu) |
| vocative | पिङ्गल (píṅgala) | पिङ्गले (píṅgale) | पिङ्गलानि (píṅgalāni) पिङ्गला¹ (píṅgalā¹) |
- ¹Vedic
Descendants
- → Assamese: পিঙ্গল (piṅgol)
- → Bengali: পিঙ্গল (piṅgol)
- → Maharastri Prakrit: 𑀧𑀺𑀁𑀕𑀮! (piṃgala!)
- → Marathi: पींगळा (pīṅgḷā)
- → Odia: ପିଙ୍ଗଳ (piṅgaḷa)
- → Sylheti: ꠙꠤꠋꠟꠣ (fiṅla)
- → Pali: piṅgala
See also
| श्वेत (śvetá), शुक्ल (śuklá), शुभ्र (śubhrá), धवल (dhavalá), गौर (gaurá) | धूमल (dhūmala), धूसर (dhūsara), पलित (palitá), मलिन (malina), रजत (rajata), कपोतक (kapotaká) | कृष्ण (kṛṣṇa), काल (kāla), श्याम (śyāma), श्याव (śyāva), कज्जल (kajjala) |
| रक्त (rakta), रुधिर (rudhira), सिन्दूर (sindūra), अरुष (aruṣa), ताम्र (tāmra); रोहित (rohita), लोहित (lohita) | नारङ्ग (nāraṅga), कमल (kamala); कद्रु (kadru), बभ्रु (babhru), कपिश (kapiśa) | पीत (pīta), कषाय (kaṣāya), पिङ्गल (piṅgala); पाण्डु (pāṇḍu), हिरण्य (hiraṇya), |
| शादहरित (śā́daharita) | हरित (harita), पलाश (palāśa), शाद्वल (śādvala), मारकत (mārakata) | नील (nī́la) |
| कपोतक (kapotaká) | आकाशवर्ण (ākāśavarṇa) , राजावर्त (rājāvarta), वैडूर्य (vaiḍūrya) | नील (nī́la), मेचक (mecaka), कालक (kālaka) |
| धूम्र (dhūmra); तुत्थ (tuttha) | शोण (śóṇa), नीललोहित (nīlalohita) | पाटल (pāṭala), अरुण (aruṇa), ब्रध्न (bradhna) |
References
- Monier Williams (1899) “पिङ्गल”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 624/3.
- Mayrhofer, Manfred (2001) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan][1] (in German), volume 3, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 321
- Mayrhofer, Manfred (1996) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan][2] (in German), volume 2, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, pages 126-7