श्याम
See also: श्यामा
Hindi
Etymology
Learned borrowing from Sanskrit श्याम (śyāma, “black, dark-coloured”).
Pronunciation
- (Delhi) IPA(key): /ʃjɑːm/, [ʃjä̃ːm]
Adjective
श्याम • (śyām) (indeclinable)
See also
| सादा (sādā), सफ़ेद (safed), उज्जर (ujjar), श्वेत (śvet) | स्लेटी (sleṭī), छाई (chāī), धूसर (dhūsar), सुरमई (surmaī) | काला (kālā), साँवला (sā̃vlā), कृष्ण (kŕṣṇa), श्याम (śyām) |
| लाल (lāl), सुर्ख़ (surx), राता (rātā); महरून (mahrūn), सिंदूरी (sindūrī) क़िरमिज़ी (qirmizī) | ऑरेंज (ŏreñj), नारंगी (nāraṅgī), केसरी (kesrī), गेरुआ (geruā), भगवा (bhagvā), ज़ाफ़रानी (zāfrānī); भूरा (bhūrā), कत्थई (katthaī), मटीयेला (maṭīyelā), चॉकलेटी (cŏkleṭī), ख़ाकी (xākī) | पीला (pīlā), बसंती (basantī), ज़र्द (zard); गेहुँआ (gehũā), बदामी (badāmī) |
| लाइम (lāim), अंगूरी (aṅgūrī) | हरा (harā), सुग्गा (suggā), सब्ज़ (sabz) | पुदीनहरा (pudīnharā); गाढ़ा हरा (gāṛhā harā), ज़ुमरुदी (zumrudī) |
| फ़िरोज़ा (firozā) | लाजवर्दी (lājvardī) | नीला (nīlā) |
| बैंगनी (baiṅgnī), ऊदा (ūdā) | रानी (rānī); जामुनी (jāmunī) | गुलाबी (gulābī) |
Sanskrit
Alternative forms
- श्यामी (śyāmī) — in compounds
Alternative scripts
Alternative scripts
- শ্যাম (Assamese script)
- ᬰ᭄ᬬᬵᬫ (Balinese script)
- শ্যাম (Bengali script)
- 𑰫𑰿𑰧𑰯𑰦 (Bhaiksuki script)
- 𑀰𑁆𑀬𑀸𑀫 (Brahmi script)
- ၐျာမ (Burmese script)
- શ્યામ (Gujarati script)
- ਸ਼੍ਯਾਮ (Gurmukhi script)
- 𑌶𑍍𑌯𑌾𑌮 (Grantha script)
- ꦯꦾꦴꦩ (Javanese script)
- 𑂬𑂹𑂨𑂰𑂧 (Kaithi script)
- ಶ್ಯಾಮ (Kannada script)
- ឝ្យាម (Khmer script)
- ຨ຺ຍາມ (Lao script)
- ശ്യാമ (Malayalam script)
- ᡧᠶᠠ᠊ᠠᠮᠠ (Manchu script)
- 𑘫𑘿𑘧𑘰𑘦 (Modi script)
- ᠱᠶ᠋ᠠᢗᠮᠠ᠋ (Mongolian script)
- 𑧋𑧠𑧇𑧑𑧆 (Nandinagari script)
- 𑐱𑑂𑐫𑐵𑐩 (Newa script)
- ଶ୍ଯାମ (Odia script)
- ꢯ꣄ꢫꢵꢪ (Saurashtra script)
- 𑆯𑇀𑆪𑆳𑆩 (Sharada script)
- 𑖫𑖿𑖧𑖯𑖦 (Siddham script)
- ශ්යාම (Sinhalese script)
- 𑩿 𑪙𑩻𑩛𑩴 (Soyombo script)
- 𑚧𑚶𑚣𑚭𑚢 (Takri script)
- ஶ்யாம (Tamil script)
- శ్యామ (Telugu script)
- ศฺยาม (Thai script)
- ཤྱཱ་མ (Tibetan script)
- 𑒬𑓂𑒨𑒰𑒧 (Tirhuta script)
- 𑨮𑩇𑨪𑨊𑨢 (Zanabazar Square script)
Etymology
From Proto-Indo-Iranian *ćyaHmás, from Proto-Indo-European *ḱyeh₁-mó-s (“black, dark”), from *(s)ḱeh₃- (“darkness, shadow”). Cognate with Avestan 𐬯𐬁𐬨𐬀 (sāma, “black”), Lithuanian šė̃mas (“blue-grey”). Compare also श्याव (śyāvá, “dark-brown, brown, dark-coloured, dark”). Historically connected with the root श्यै (śyai, “to freeze”).
Pronunciation
- (Vedic) IPA(key): /ɕjɑː.mɐ́/
- (Classical Sanskrit) IPA(key): /ɕjɑː.mɐ/
Adjective
श्याम • (śyāmá) stem
- black, dark-coloured, dark blue or brown or grey or green, sable, having a dark or swarthy complexion (considered a mark of beauty)
- c. 1200 BCE – 1000 BCE, Atharvaveda 8.1.9:
- श्यामश्च त्वा मा शबलश्च प्रेषितौ यमस्य यौ पथिरक्षी श्वानौ ।
- śyāmaśca tvā mā śabalaśca preṣitau yamasya yau pathirakṣī śvānau.
- Let neither the black dog or the brown dog seize thee; those two warders of the way sent forth by Yama.
- श्यामश्च त्वा मा शबलश्च प्रेषितौ यमस्य यौ पथिरक्षी श्वानौ ।
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | श्यामः (śyāmáḥ) | श्यामौ (śyāmaú) श्यामा¹ (śyāmā́¹) |
श्यामाः (śyāmā́ḥ) श्यामासः¹ (śyāmā́saḥ¹) |
| accusative | श्यामम् (śyāmám) | श्यामौ (śyāmaú) श्यामा¹ (śyāmā́¹) |
श्यामान् (śyāmā́n) |
| instrumental | श्यामेन (śyāména) | श्यामाभ्याम् (śyāmā́bhyām) | श्यामैः (śyāmaíḥ) श्यामेभिः¹ (śyāmébhiḥ¹) |
| dative | श्यामाय (śyāmā́ya) | श्यामाभ्याम् (śyāmā́bhyām) | श्यामेभ्यः (śyāmébhyaḥ) |
| ablative | श्यामात् (śyāmā́t) | श्यामाभ्याम् (śyāmā́bhyām) | श्यामेभ्यः (śyāmébhyaḥ) |
| genitive | श्यामस्य (śyāmásya) | श्यामयोः (śyāmáyoḥ) | श्यामानाम् (śyāmā́nām) |
| locative | श्यामे (śyāmé) | श्यामयोः (śyāmáyoḥ) | श्यामेषु (śyāméṣu) |
| vocative | श्याम (śyā́ma) | श्यामौ (śyā́mau) श्यामा¹ (śyā́mā¹) |
श्यामाः (śyā́māḥ) श्यामासः¹ (śyā́māsaḥ¹) |
- ¹Vedic
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | श्यामा (śyāmā́) | श्यामे (śyāmé) | श्यामाः (śyāmā́ḥ) |
| accusative | श्यामाम् (śyāmā́m) | श्यामे (śyāmé) | श्यामाः (śyāmā́ḥ) |
| instrumental | श्यामया (śyāmáyā) श्यामा¹ (śyāmā́¹) |
श्यामाभ्याम् (śyāmā́bhyām) | श्यामाभिः (śyāmā́bhiḥ) |
| dative | श्यामायै (śyāmā́yai) | श्यामाभ्याम् (śyāmā́bhyām) | श्यामाभ्यः (śyāmā́bhyaḥ) |
| ablative | श्यामायाः (śyāmā́yāḥ) श्यामायै² (śyāmā́yai²) |
श्यामाभ्याम् (śyāmā́bhyām) | श्यामाभ्यः (śyāmā́bhyaḥ) |
| genitive | श्यामायाः (śyāmā́yāḥ) श्यामायै² (śyāmā́yai²) |
श्यामयोः (śyāmáyoḥ) | श्यामानाम् (śyāmā́nām) |
| locative | श्यामायाम् (śyāmā́yām) | श्यामयोः (śyāmáyoḥ) | श्यामासु (śyāmā́su) |
| vocative | श्यामे (śyā́me) | श्यामे (śyā́me) | श्यामाः (śyā́māḥ) |
- ¹Vedic
- ²Brāhmaṇas
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | श्यामम् (śyāmám) | श्यामे (śyāmé) | श्यामानि (śyāmā́ni) श्यामा¹ (śyāmā́¹) |
| accusative | श्यामम् (śyāmám) | श्यामे (śyāmé) | श्यामानि (śyāmā́ni) श्यामा¹ (śyāmā́¹) |
| instrumental | श्यामेन (śyāména) | श्यामाभ्याम् (śyāmā́bhyām) | श्यामैः (śyāmaíḥ) श्यामेभिः¹ (śyāmébhiḥ¹) |
| dative | श्यामाय (śyāmā́ya) | श्यामाभ्याम् (śyāmā́bhyām) | श्यामेभ्यः (śyāmébhyaḥ) |
| ablative | श्यामात् (śyāmā́t) | श्यामाभ्याम् (śyāmā́bhyām) | श्यामेभ्यः (śyāmébhyaḥ) |
| genitive | श्यामस्य (śyāmásya) | श्यामयोः (śyāmáyoḥ) | श्यामानाम् (śyāmā́nām) |
| locative | श्यामे (śyāmé) | श्यामयोः (śyāmáyoḥ) | श्यामेषु (śyāméṣu) |
| vocative | श्याम (śyā́ma) | श्यामे (śyā́me) | श्यामानि (śyā́māni) श्यामा¹ (śyā́mā¹) |
- ¹Vedic
Derived terms
Related terms
- श्याव (śyāva)
- ध्याम (dhyāma)
Descendants
- Pali: sāma
- Prakrit: 𑀲𑀸𑀫 (sāma)
- Gujarati: સામ (sām)
- → Gujarati: શ્યામ (śyām) (learned)
- → Hindi: श्याम (śyām) (learned)
Noun
श्याम • (śyāmá) stem, m
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | श्यामः (śyāmáḥ) | श्यामौ (śyāmaú) श्यामा¹ (śyāmā́¹) |
श्यामाः (śyāmā́ḥ) श्यामासः¹ (śyāmā́saḥ¹) |
| accusative | श्यामम् (śyāmám) | श्यामौ (śyāmaú) श्यामा¹ (śyāmā́¹) |
श्यामान् (śyāmā́n) |
| instrumental | श्यामेन (śyāména) | श्यामाभ्याम् (śyāmā́bhyām) | श्यामैः (śyāmaíḥ) श्यामेभिः¹ (śyāmébhiḥ¹) |
| dative | श्यामाय (śyāmā́ya) | श्यामाभ्याम् (śyāmā́bhyām) | श्यामेभ्यः (śyāmébhyaḥ) |
| ablative | श्यामात् (śyāmā́t) | श्यामाभ्याम् (śyāmā́bhyām) | श्यामेभ्यः (śyāmébhyaḥ) |
| genitive | श्यामस्य (śyāmásya) | श्यामयोः (śyāmáyoḥ) | श्यामानाम् (śyāmā́nām) |
| locative | श्यामे (śyāmé) | श्यामयोः (śyāmáyoḥ) | श्यामेषु (śyāméṣu) |
| vocative | श्याम (śyā́ma) | श्यामौ (śyā́mau) श्यामा¹ (śyā́mā¹) |
श्यामाः (śyā́māḥ) श्यामासः¹ (śyā́māsaḥ¹) |
- ¹Vedic
See also
| श्वेत (śvetá), शुक्ल (śuklá), शुभ्र (śubhrá), धवल (dhavalá), गौर (gaurá) | धूमल (dhūmala), धूसर (dhūsara), पलित (palitá), मलिन (malina), रजत (rajata), कपोतक (kapotaká) | कृष्ण (kṛṣṇa), काल (kāla), श्याम (śyāma), श्याव (śyāva), कज्जल (kajjala) |
| रक्त (rakta), रुधिर (rudhira), सिन्दूर (sindūra), अरुष (aruṣa), ताम्र (tāmra); रोहित (rohita), लोहित (lohita) | नारङ्ग (nāraṅga), कमल (kamala); कद्रु (kadru), बभ्रु (babhru), कपिश (kapiśa) | पीत (pīta), कषाय (kaṣāya), पिङ्गल (piṅgala); पाण्डु (pāṇḍu), हिरण्य (hiraṇya), |
| शादहरित (śā́daharita) | हरित (harita), पलाश (palāśa), शाद्वल (śādvala), मारकत (mārakata) | नील (nī́la) |
| कपोतक (kapotaká) | आकाशवर्ण (ākāśavarṇa) , राजावर्त (rājāvarta), वैडूर्य (vaiḍūrya) | नील (nī́la), मेचक (mecaka), कालक (kālaka) |
| धूम्र (dhūmra); तुत्थ (tuttha) | शोण (śóṇa), नीललोहित (nīlalohita) | पाटल (pāṭala), अरुण (aruṇa), ब्रध्न (bradhna) |
References
- Monier Williams (1899) “श्याम”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 1094, columns 2-3.
- Mayrhofer, Manfred (1996) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan][1] (in German), volume 2, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 661