नील

See also: नीला, निलो, नाली, and नल

Bhojpuri

Etymology

From Sanskrit नील (nīla).

Noun

नील (nīl) m (Kaithi 𑂢𑂲𑂪)

  1. (botany) indigo

Hindi

Pronunciation

  • (Delhi) IPA(key): /niːl/

Etymology 1

From Sanskrit नील (nīla).

Noun

नील • (nīl) m (Urdu spelling نیل)

  1. blue, indigo
  2. (botany) indigo
Declension
Declension of नील (masc cons-stem)
singular plural
direct नील
nīl 		नील
nīl
oblique नील
nīl 		नीलों
nīlõ
vocative नील
nīl 		नीलो
nīlo

Adjective

नील • (nīl) (indeclinable, Urdu spelling نیل)

  1. blue

See also

Etymology 2

Borrowed from Classical Persian نیل (nīl), from Arabic النِيل (an-nīl).

Proper noun

नील • (nīl) m (Urdu spelling نیل)

  1. the Nile
Declension
Declension of नील (sg-only masc cons-stem)
singular
direct नील
nīl
oblique नील
nīl
vocative नील
nīl

Nepali

Nepali numbers (edit)
[a], [b] ←  100,000,000 (108) [a], [b] ←  100,000,000,000 (1011) १०,००,००,००,००,००,०००
1014 		1016  → 
    Cardinal: नील (nīl)
    Ordinal: नीलौँ (nīla͠u)

Pronunciation

  • IPA(key): [nil]
  • Phonetic Devanagari: निल्

Adjective

नील • (nīl)

  1. indigo

Numeral

नील • (nīl)

  1. 1e+14

See also

Colors in Nepali · रङ्ग (raṅg) (layout · text)
     सेतो (seto), श्वेत (śvet)      खरानी (kharānī), ध्वाँसे (dhwā̃se)      कालो (kālo)
             रातो (rāto); सिम्रिक (simrik), गाढा रातो (gāḍhā rāto)              सुन्तला (suntalā); खैरो (khairo)              पहेंलो (pahẽlo); क्रीम (krīm)
             कागती (kāgatī)              हरियो (hariyo)              पुदिना रङ्ग (pudinā raṅg); गाढा हरियो (gāḍhā hariyo)
             आकाशे (ākāśe), आस्मानी (āsmānī); टील (ṭīl)              आकाशे (ākāśe)              निलो (nilo), नीलो (nīlo)
             बैंगनी (baiṅganī); नील (nīl)              रानी (rānī); बैजनी (baijanī), बैगनी (baiganī), बैगुने (baigune)              गुलाबी (gulābī), गुलाफी (gulāphī)

Further reading

  • “नील”, in नेपाली बृहत् शब्दकोश (nepālī br̥hat śabdakoś) [Comprehensive Nepali Dictionary]‎[1], Kathmandu: Nepal Academy, 2018

Pali

Alternative forms

Alternative scripts
  • nīla (Latin script)
  • 𑀦𑀻𑀮 (Brahmi script)
  • নীল (Bengali script)
  • නීල (Sinhalese script)
  • နီလ or နဳလ or ၼီလ (Burmese script)
  • นีล or นีละ (Thai script)
  • ᨶᩦᩃ (Tai Tham script)
  • ນີລ or ນີລະ (Lao script)
  • នីល (Khmer script)
  • 𑄚𑄩𑄣 (Chakma script)

Adjective

नील

  1. Devanagari script form of nīla

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts
  • নীল (Assamese script)
  • ᬦᬷᬮ (Balinese script)
  • নীল (Bengali script)
  • 𑰡𑰱𑰩 (Bhaiksuki script)
  • 𑀦𑀻𑀮 (Brahmi script)
  • နီလ (Burmese script)
  • નીલ (Gujarati script)
  • ਨੀਲ (Gurmukhi script)
  • 𑌨𑍀𑌲 (Grantha script)
  • ꦤꦷꦭ (Javanese script)
  • 𑂢𑂲𑂪 (Kaithi script)
  • ನೀಲ (Kannada script)
  • នីល (Khmer script)
  • ນີລ (Lao script)
  • നീല (Malayalam script)
  • ᠨᡳᡳᠯᠠ (Manchu script)
  • 𑘡𑘲𑘩 (Modi script)
  • ᠨᠢᠢᠯᠠ᠋ (Mongolian script)
  • 𑧁𑧓𑧉 (Nandinagari script)
  • 𑐣𑐷𑐮 (Newa script)
  • ନୀଲ (Odia script)
  • ꢥꢷꢭ (Saurashtra script)
  • 𑆤𑆵𑆬 (Sharada script)
  • 𑖡𑖱𑖩 (Siddham script)
  • නීල (Sinhalese script)
  • 𑩯𑩑𑩛𑩽 (Soyombo script)
  • 𑚝𑚯𑚥 (Takri script)
  • நீல (Tamil script)
  • నీల (Telugu script)
  • นีล (Thai script)
  • ནཱི་ལ (Tibetan script)
  • 𑒢𑒲𑒪 (Tirhuta script)
  • 𑨝𑨁𑨊𑨬 (Zanabazar Square script)

Etymology

From Proto-Indo-European *neyH- (“to lead, be excited, shine”), see also Welsh nwyfiant (“splendor, gleam”), Old Irish níab (“strength”), noíb (“holy”), Middle Irish níam (“splendor, gleam”), níamda (“shining”), Proto-Germanic *nīþą (“envy”).[1][2] Also compare नयति (nayati, “to lead”).

Pronunciation

Adjective

नील • (nī́la)

  1. of a dark colour
    1. dark blue
    2. dark green
    3. black

Declension

Masculine a-stem declension of नील
singular dual plural
nominative नीलः (nīlaḥ) नीलौ (nīlau) नीलाः (nīlāḥ)
accusative नीलम् (nīlam) नीलौ (nīlau) नीलान् (nīlān)
instrumental नीलेन (nīlena) नीलाभ्याम् (nīlābhyām) नीलैः (nīlaiḥ)
dative नीलाय (nīlāya) नीलाभ्याम् (nīlābhyām) नीलेभ्यः (nīlebhyaḥ)
ablative नीलात् (nīlāt) नीलाभ्याम् (nīlābhyām) नीलेभ्यः (nīlebhyaḥ)
genitive नीलस्य (nīlasya) नीलयोः (nīlayoḥ) नीलानाम् (nīlānām)
locative नीले (nīle) नीलयोः (nīlayoḥ) नीलेषु (nīleṣu)
vocative नील (nīla) नीलौ (nīlau) नीलाः (nīlāḥ)
Feminine ā-stem declension of नील
singular dual plural
nominative नीला (nīlā) नीले (nīle) नीलाः (nīlāḥ)
accusative नीलाम् (nīlām) नीले (nīle) नीलाः (nīlāḥ)
instrumental नीलया (nīlayā) नीलाभ्याम् (nīlābhyām) नीलाभिः (nīlābhiḥ)
dative नीलायै (nīlāyai) नीलाभ्याम् (nīlābhyām) नीलाभ्यः (nīlābhyaḥ)
ablative नीलायाः (nīlāyāḥ) नीलाभ्याम् (nīlābhyām) नीलाभ्यः (nīlābhyaḥ)
genitive नीलायाः (nīlāyāḥ) नीलयोः (nīlayoḥ) नीलानाम् (nīlānām)
locative नीलायाम् (nīlāyām) नीलयोः (nīlayoḥ) नीलासु (nīlāsu)
vocative नीले (nīle) नीले (nīle) नीलाः (nīlāḥ)
Neuter a-stem declension of नील
singular dual plural
nominative नीलम् (nīlam) नीले (nīle) नीलानि (nīlāni)
accusative नीलम् (nīlam) नीले (nīle) नीलानि (nīlāni)
instrumental नीलेन (nīlena) नीलाभ्याम् (nīlābhyām) नीलैः (nīlaiḥ)
dative नीलाय (nīlāya) नीलाभ्याम् (nīlābhyām) नीलेभ्यः (nīlebhyaḥ)
ablative नीलात् (nīlāt) नीलाभ्याम् (nīlābhyām) नीलेभ्यः (nīlebhyaḥ)
genitive नीलस्य (nīlasya) नीलयोः (nīlayoḥ) नीलानाम् (nīlānām)
locative नीले (nīle) नीलयोः (nīlayoḥ) नीलेषु (nīleṣu)
vocative नील (nīla) नीले (nīle) नीलानि (nīlāni)

Descendants

See also

Colors in Sanskrit · रङ्ग (raṅga) (layout · text)
     श्वेत (śvetá), शुक्ल (śuklá), शुभ्र (śubhrá), धवल (dhavalá), गौर (gaurá)      धूमल (dhūmala), धूसर (dhūsara), पलित (palitá), मलिन (malina), रजत (rajata), कपोतक (kapotaká)      कृष्ण (kṛṣṇa), काल (kāla), श्याम (śyāma), श्याव (śyāva), कज्जल (kajjala)
             रक्त (rakta), रुधिर (rudhira), सिन्दूर (sindūra), अरुष (aruṣa), ताम्र (tāmra); रोहित (rohita), लोहित (lohita)              नारङ्ग (nāraṅga), कमल (kamala); कद्रु (kadru), बभ्रु (babhru), कपिश (kapiśa)              पीत (pīta), कषाय (kaṣāya), पिङ्गल (piṅgala); पाण्डु (pāṇḍu), हिरण्य (hiraṇya),
             शादहरित (śā́daharita)              हरित (harita), पलाश (palāśa), शाद्वल (śādvala), मारकत (mārakata)              नील (nī́la)
             कपोतक (kapotaká)              आकाशवर्ण (ākāśavarṇa) , राजावर्त (rājāvarta), वैडूर्य (vaiḍūrya)              नील (nī́la), मेचक (mecaka), कालक (kālaka)
             धूम्र (dhūmra); तुत्थ (tuttha)              शोण (śóṇa), नीललोहित (nīlalohita)              पाटल (pāṭala), अरुण (aruṇa), ब्रध्न (bradhna)

References

  • Monier Williams (1899) “नील”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 566/1.
  • Mayrhofer, Manfred (1996) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan]‎[2] (in German), volume 2, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 51
  1. ^ Pokorny, Julius (1959) “760”, in Indogermanisches etymologisches Wörterbuch [Indo-European Etymological Dictionary] (in German), volume 2, Bern, München: Francke Verlag, page 760
  2. ^ Roberts, Edward A. (2014) A Comprehensive Etymological Dictionary of the Spanish Language with Families of Words based on Indo-European Roots, Xlibris Corporation, →ISBN
This article is issued from Wiktionary. The text is available under Creative Commons Attribution-Share Alike 4.0 unless otherwise noted. Additional terms may apply for the media files.